VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20210401

PD empresta Lere Anan nia liafuan "PM ho PR se bele buka sira nia maun" Xanana hodi husu maun boot sira atu "hamosu fali paz iha ita rain"


DECLARASAUN BANCADA DEMOCRATICO (PD)
PARLAMENTO NASIONAL (PN).
-----------------------------------------------------------------------------

Sua Exia PPN
Sua Exia PM
Ilustres Ministros
Distintas e Distinto Deputadas e Deputados
Povo Timorense
Companheiras e Companheiros

Ohin dala ida tan Governu apresenta hikas proposta Exia PR nian kona ba EE atu Parlamento Nacional fo aprovasaun. Pedidu ida nee halo ba dala Sanulu Resin Rua ba Crize pandemia nebe mak mundo tomak hasoru hela no Timor-Leste mos hasoru hela dadaun.
 
Exia Sr PPN
Exia Sr. PM

Pandemia Covid nebe afeta mundu alerta kedas ona Timor-Leste bainhira ita hahu deklara Estado de Emeregencia. No bainhira ita hahu deklara Estado de Emergencia, ita mos hahu sente efeitus ka Kauza hosi Aplikasaun Estado de Emeregencia ne rasik ba ita nia atividades de desenvolvimento pais nian, liu-liu atividades de desenvolvimento econmiku.

Desenvolvimentu ita nia pais hakdasak kedas bainhira Eleisaun 2018 povu hakotu nia fiar ba Koligasaun Aliansa Mudansa ba Progressu atu Ukun.

Bainhira FRETILIN ho PD tur hela iha sorin opozisaun, obras lubun nebe Governu sira uluk halo sai objetivu debate politiku hodi trava realizasaun pagamentos sira. Biar obra hanesan estrada fo hela beneficio ba governu no populasaun barak uza, maibe tanba politika, politikus sira haksesuk malu nafatin hodi ho matan momos trava pagamento ba obra nebe nia rasik usufrui hela resultados.

Kazu konkretu mak Estrada Manleuana nebe fasilita asesu ba populasaun Aileu, Ainaro, Suai. Iha segunda feira dia 28 ami deputados hahu sisi atu hadia estrada ne tanba koak barak los ona hodi dificulta movimento deputado sira nian no mos populasaun sira.

Hau foti deit exemplo estrada nee hosi obras seluk nebe mos ladauk hetan pagamento atu bolu Parlamentu ida nee nia atemsaun hodi husu responsabilidade Governu nian atu hare ba saída mak interesse nacional no interesse komun. Ohin Deputados sira nebe uluk questiona pagamento obra sira ne mak sisi hikas ba Governu atu selu obras sira nebe ladauk selu hanesan estrada ida hau temi nee.

Sr. Primeiro Ministro

Hanesan bankada ida nebe durante ne hatudu duni ami nia firmeza atu defende saída mak interesse Komum, ami prova ami nia actus hotu iha Ukun Aliansa Mudansa ba Progressu ho ami nia votus ba OGE, ba Compra de accoes nebe Sr. PM ho MB Xanana mai apresenta no defende iha Uma fukun ida nee, Ratifikasaun Fronteira Maritima nebe mos sai diferença bot entre Ami nebe Vota a favor ho Bankada do Governo iha tempo liu ba. Iha Governu ida nebe hetan viabilizasaun hosi Partidu Frettilin dadaun ne mos ami ladauk indiferente ba saída mak interesse nacional. Tanba ne ba Saude Publika ami fo nafatin votus no ba OGE ami firme ho ami nia desizaun. Bankada PD ladauk abstein dala ida muito menus Kontra.

Ohin Sr. Primeiro Ministru! Ita hasoru malu atu halo tan extensaun Estado de Emergencia ba dala Sanulu resin rua.

Hodi hakman todan nebe mak povu hasoru hela ho situasaun tinan lubun, hahu hosi impedeimento tomada de posse membrus governos Aliansa Mudansa ba Progressu nian iha 2018 no foin hetan dalan favorável tuir Sr. PR nian banhira Partidu FRETILIN Viabiliza Ukun ida ne hetan mos bensaun Sr. PR nian, ami nia bankada hakarak husu atu tinan ida nebe ita foin mak remata primeiro trimestre OGE 2021 nian Governu tenki halao atividades de desenvolvimento ekonomiku nian ruma.

  1. Ami husu atu reativa hikas knar sector provadu nacional nian iha obras de emergência tanba nasaun nia desenvolvimentu paradu tinan besik 4 ona;
  2. Ami mos husu atu Gvernu liberta Sector Privadu no cidadão sira nebe mos hetan penalty ho kreditus nebe aperta sira nia kakorok no hasusar moris família nian;
  3. Ami husu atu atividades koperativas de produsaun iha sector agrícola no sector ekonomika sai prioridade iha exekuzaun OGE 2021 nian.
  4. Ami mos husu atu Governo kompleta tiha aktividade Cesta Bazica iha fatin balun ne'ebe la dauk simu, hanesan iha aldeia Sao Jose.

Ami hatene klaru katak Governu labele halo buat hotu maibe mos ami lamenta se Governu dehan labele halo buat ida tanba ita hotu hasoru Covid.

Los tebes katak diak liu salva povu hosi moras, no ida ne preokupasaun ida nebe hatudu responsabilidade Ukun nian, maibe mos ladun furak bainhira Pandemia sai oportunidade atu Governu labele liu halao desenvolvimento economia nia rai laran nian.

Exemplu nebe prova katak COVID ne realidade mais desenvolvimento tenki lao ita bele hare iha Indonesia. Covid lori duni vidas barak maibe desenvolvimento sira la hapara. Inagurasaun de obras lao nafatin hanesan Presidente Joko Widodo halo iha Indonesia.

Iha Estados Unidos da America, Presidente Jo Biden buka promove politika bi-partida nudar konsesnu atu hamosu fundu ba edukasaun, ba infrtaesturura, ba telecomonukasaun, ba sector indústria atu rekupera sira nia economia.

Ita Timor Leste iha OGE nebe arovado no promulgadu. OGE nia objectivu mak atu nafatin alerta ba Covid, maibe mos tenki halao desenvolvimentu de rekuperasaun ekonomika.

Nunee ami hanoin Covid labele sai oportunidade atu ignora programa politika nebe aprovado iha inisiu governasaun; labele sai meio atu halo passivu governantes sira; labele mos sai razaun atu líder sira fahe malu. Nasaun husu ita hotu nia hamutuk, hamutuk iha razão no laos hamutuk nudar Koru atu hananu refrão musika ida. Diferensa iha opinião e mak demokasia maibe hamutuk ba interesse povu nian mak sentido de estado.

Sr. Primeiro Ministro

Bankada PD observa ba situasaun nasaun nian nebe ekonomia hakdasak nafatin no hakiduk ba bebeik, povu ho nia nonok nafatin hein ho paciência ba moris diak no moris hakmatek. Bankada PD husu atu Nai PM ho Nai PR ho kbit ukun nebe iha, maibe mos hanesan Maun Alin tempu funu nian hamutuk ho Maun Xanana nudar maun sira no mos ami hotu nia comandante ami husu atu Maun imi nain tolu hamosu fali paz iha ita rain. Se hau bele empresta Maun Jeneral Lere Anan nia lia fuan hodi temi hau husu desculpa ba Exia PM hodi temi: Jeneral Lere hateten: "PM ho PR se bele buka sira nia maun". Lia fuan nebe povu rona tebes no hein. Ami nia bankada fo hanoin hikas deit. Desizaun nafatin iha Ex PM no mos Exia PR.

Bankada PD iha extensaun Estado de Emergencia ba dala XII ne mos husu atu Governu hahu sériu buka Aimoruk vacina atu sona ita nia povu hotu atu fo imunidade no kapasidade resistência ba moras ne karik sei iha tan ataca nebe mak todan liu.

Ami hanoin Maun Bot Xanana Lider ida nebe iha vontade makas atu servisu ba povu Rai ida nee. Konvikaun ida ne ami iha tanba prova ona ho nia servisu sira molok Governu tun ba baze. Nia lao heleu rai ulun t orai ikun, taci feto to taci mane hodi konsiencializa populasaun kona ba moras ne no mo hahu asaun karidade ba ferik katuas sira. Ami propõe, Se bele karik fo knar ida negocia buka aimoruk Salva povu nudar fiar governu ida nee nian ba Maun Xanana. Se ba Fronteira marítima nebe hodi afirma deit soberania TL nian MX husik nia kargu PM, ami fiar liu tan atu salva povu nebe MX ho Exia PM no Exia PR no General Lere defende durante tinan 24 Maun Bot Xanana sei dala ida tan hakarak ho neon ho laran atu halo. Ami iha konvikasaun forte ba ida nee. Karik hanoin ida nee bele iha proposta konkreta hodi tradus Lia fuan "HAMUTUK ITA BELE".

Hanesan politiku mak ami halo nudar deklarasaun bankada. Maibe hanesan mos soldadus desarmadus iha tempo luta nian hodi mos apoiu maun sira, nudar alin ami hasae ami nia lian.

Hau taka deklarasan bankada nian ho desejo bot atu hamutuk ho Exia. Sr Primero Ministro, ho Exia Presidente da Republika ita fo hikas paz no normalidade moris iha ita nia nasaun no ba ita nia povu.

Obrigado wain.

Dili, 31/03/2021

Dr. António da Conceição
Presidente Bancada Democratico.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.