VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20101213

Silencio naruk DR. Mari Alkatiri

Husi: Vicente Maubocy (Observador Politico)

SUMARIO

Kleur tebes duni, DR. Mari Alkatiri, la halo intervensaun ofensiva iha media nacional via visual ka printing (husi TVTL no jornais) hodi hato deklarasoens ameasororas ba politica governamental “governo de facto” ho intervensoens tipikas “estilo Alkatiri” nebe mundo tomak conhece ona.

Silensio naruk ida ne, significa saída los? Iha razoens fundamentadas maka obriga DR. Mari Alkatiri taka ibun? Factores saída maka kondisiona DR. Alakatiri nia “nanal enkravado” tiha?

La iha duvidas iha razoens fortes maka obriga DR. Mari buka dalan nonok. Mai ita buka descobre tok.

ANALISE

Hakerek nain uza metodo indutivo no inferensial atu buka compreende, hahu rekolha fragmentos no particulas fenomenos oi-oin hodi halo diagnostic no interpeta atu hetan explikasaun husi acontesimentos isolados nebe mosu durante temporada ida ne.

Tuir teoria konstrusaun uma, atu hari uma ida, presiza: fatuk, raihenek, besi, simento, be, atu hari fundasaun, presiza blokos ka bebak atu hari didin, ai atu halo janenas no odomatan no ba kuda-kuda no kalen atu taka, keramik atu nahe rai, no material sesluk-seluk nebe vital atu kompleta konstrusaun uma.

Paralelamente , ho relasaun “silensio” DR. Alkatiri hakerek tentativamente koloka hypothesis nebe hatudo probabilidades atu hetan explikasaun “konteudo segredo silensio”.

1. Factor internal familiar

Familiares DR. Mari, liu-liu maun alin mos deskontente ho postura politica rigida Dr. Mari nian durante tinan 3 ho propagandas no promessas “irealistas” hanesan: “marcha da Paz”, "abondono do Parlamento”, "eleisaun antesipada” nebe totalmente la akontese . Promessas hirak ne, hanesan lia fuan “bosokten”.

Por outro lado DR. Mari nia maun alin sira, hetan “simpatia” ba politica Xanana nian nebe mos fo atensaun ba maun alin Alkatiri hanesan Emprezarios seluk. Xanana la halo “deskriminasaun“ ba DR. Mari nia maun alin sira. Xanana hatene “separa” Mari hanesan politico buat ida, nian maun alin sira hanesan business man buat seluk. Nune duni fo tratamento hanesan hotu.

Ho konsiderasaun nebe Xanana fo DR. Mari nia familiares, DR. Mari sente no consciente ona katak, “uma laran” mos iha ona antipatia ba DR. Mari. Xanana nia magia politica “hipnotiza + magnatiza” DR. Mari nia maun alin sira.

2. Amigos de Whisky

DR. Mari gosta hemu whis y ne duni iha amigos balu nebe forma klubo de Whisky. Amigos sira barak maka emprezarios no hetan projectos Pakote Referendo. Recipientes Pakotes Referendu louva te-tebes politica Pakote Referendu nebe Xanana introduz, fo servisus duplo: ba emprezarios kik, medios no bot no total de 807 projectos no fo empregos ba milares servisu nain sira.

Tuir DR. Mari nia versaun “estraga osan” tanba projectos sira “la iha kualidade”, "gasta ossan la iha plano“ no sst. Mai be resipientes projectos sira, argumenta katak projectos Pakote Referendu fo benefisios economicos barak iha eskala nasional tanba populasaun barak hela iha foho hetan oportunidade atu hetan ossan liu husi prestasaun servisus.

Husi perspectiva Pakote Referendu Xanana hetan kredit point bot, tanba fo oportunidade ba emprezas barak hetan servisus. Fanaticos supporters DR. Mari nian ho projectos, deskontentes ho DR.nia avaliasaun negativa ba Pakote Referendo hahu ses dok husi DR. Mari tanba, DR. Mari nia tese nebe defende katak Pakote Referendo “esbanja ossan” premissa ida karese fundamento logico, nebe fo benefisios ba emprezarios barak iha territorio nasional tomak.

Portanto sector Emprezarial amigos DR. Mari nian em termos economicos fo louvor bot liu ba Xanana nia politica economica do ke DR. Mari nian nebe, la kontente ho emprezarios sira hetan ossan.

3. Kuadros no militantes FRETILIN

Ho silensio DR. Mari nian, kuadros no militantes sira halo “espekulasoens” barak no oi-oin. Esperansa nebe DR. Mari promove dala barak iha palestra iha fatin nebe ba, dehan katak “2012 FRETILIN manang” eleisaun ka borong eleisaun tomak, inevitavelmente la akontese, tanba estruturas centrais paralizadas finansas la sufisiente atu suporta despezas ba deslokasoens.

Dala barak, kobra ossan ba militantes sira atu halao encontros iha interior. Ho pratikas halo kobransa ba militantes sira, halo militantes sira suspeitos ba fundos FRETILIN hetan husi 21 deputados ho valor US $ 315,000.00.

Persepsaun seluk husi kuadros no militantes sira, induz katak silensio DR. Mari revela katak DR Mari sente “fraku duni ona”, tanba Xanana loro-loron nia apoiantes, aumenta barak ba bei-beik. DR. Mari mos siente katak uma vez la kaer ona governo, fasilidades + possibilidades movimentasaun ba deslokasaun hodi halo kontactu ho militantes sira, limitado tanba rekere despezas finanseiras bot. Pior liu tan emprezarios sira nebe uluk suporta DR. Mari mos la besik ona hanesan uluk.

4. Prezensa Rogerio Lobato iha Timor Leste

Analista balu dehan katak regresso Rogerio Lobato mai Timor Leste mos konstitue fator ameasador ba estabilidade DR.Mari iha lideransa FRETILIN. Rogerio Lobato mos akompanha hela movimento politico DR. Mari nian ba Kongresso FRETILIN Maio 2011 no mos ba eleisaun geral 2012.

Rogerio Lobato mos veterano bot ida hanesan Mari Alkatiri. Familia Rogerio mate mohu, ba Libertasaun da Patria enkuanto DR. Alkatiri lae. Rogerio hanesan kuadro veterano FRETILIN , iha mos direito atu kandidata aan atu lidera FRETILIN. Ora processo eleisaun maka determina, manang ka lae.

Se eleisaun tuir regras hanesan “escrutinio directo no secreto” Rogerio iha chance atu manang. Se metodo “foti liman” repete, hanesan iha Kongresso Maio 2006, entaun sei favorese ba DR. Mari. Parese DR. Mari mos konsiente ona katak metodo “foti liman” maka repete fali, konflito bot sei mossu iha Kongressu laran.

Desde Rogerio Lobato fila fali mai Dili, frekuensia DR.Mari nian iha media eletronika no visual tun makas.

Rona mos noticias iha desentendimento entre Rogerio ho Mari kona ba lideransa FRETILIN. Rogerio mos halo deslokasaun ba fatin barak hodi promove nia aan atu “aposta“ DR. Mari nia lideransa politica.

Rogerio Lobato nia movimento politico “perigo bot” ba DR. Mari nia vida politica. Por azar: anjo DR. Mari nian toba dukur, la protégé DR. Mari, diabo sae no domina Rogerio nia hanoin ho nanal hodi loke ibun hodi dehan ba publiko no Tribunal DR. Mari maka “motor crise 2006” nebe ema inosente barak mate no terus, entaun “tamatlah riwayat karier politic DR. Mari“. Ou era uma vez DR. Mari foi para Biafra”

Ho prekausaun ba perigo ida ne, DR Mari tenke inteligente halo maneuvers, tenta todo custo evita konfrontasoens ho Rogerio Lobato tanba xave DR. Mari nia moris no mate iha Rogerio nia nanal.

Nune duni DR. Mari tenki extra hati-hati - opta - lalika halo barulho demais iha prasa publika, se lae “a morte do artista, uma so vez“.

5. CEO Woodside Push out

Tuir noticias husi “Wall Street news October 14, 2010“ Don Voelte CEO Woodside , shareholders deside hapara nia kargo hanesan CEO ba Kompanhia Woodside, nebe possessa “operator licensee” ba possu Greater Sunrise.

Desde ke IV governo instala Agosto 2007 iha komando Xanana, Sr. Don Voelte bainhira mai visita Timor Leste, fo liu prioridade halo visita de cortesia ba DR. Mari Alkatiri no DR. Ramos Horta do ke ba Governo.

Don Voelte fo konsiderasaun as ba DR. Alkatiri tanba fiar nia promessa katak governo de facto Xanana iha tempo badak (fulan 6 ka 12) sei monu. Bandeiras FRETILIN hasae iha Timor laran tomak atu suporta propaganda ida ne, ao mesmo tempo hatudo ba estrangeiros sira katak, DR. Mari nia forsa politica makas duni. Alem propagandas suli husi DR. Mari nia ibun hanesan “marcha da paz” FRETILIN hatun demonstrantes 200 000 ”abondono Parlamento“ etc.

Sr. Don Voelte fiar ba DR. Mari, hodi hatudo nia arrogansia, minimiza papel Governo kona issue Sunrise hodi la fo importansia.

Maibe realidade politica revela diferente. DR. Mari maka fraku ba bei-beik, Xanana nia forsa politica engrossa loro-loron. Ho korelasaun de forsa politica Alkatiri versus Xanana, Sr.Don Voelte hetan impacto direto husi DR. Alkatiri, halo shareholders lakon konfiansa ba Sr. Don Voelte, nune asionistas sira unanimamente deside demisaun Sr. Voelte husi CEO Woodside.

Resignasaun Don Voelte husi CEO Woodside, taka possibilidade atu DR. Alkatiri nia envolvimento ba negosiasaun Sunriselakon infinitamente” tanba aliado ida atu suporta DR. Alkatiri lakon tiha ona husi esfera influensia.

6. Resultados IV Governo

Sucesso tinan 3 nia laran extramente “extra-ordinario”. Heransa peso politico husi 150 000 refugiados iha kampos konsentrasaun iha sidade Dili, transforma ba “jardins no parkes”. Issue Peticionarios nebe DR. Mari inkapaz resolve, Xanana ultrapassa pasificamente sem liu husi riskos “ran fakar”.

Resultado excepsional Xanana alkansa maka kumprimento Artigo 11. Husi Constituisaun RDTL. Nebe refere ba Valorizasaun Resistensia. Xanana implementa duni kada fraze, husi no .1, 2, 3, 4. rigorosamente. Oras ne, cidadaun hotu-hotu kontribui ba libertasaun da Patria hanesan martires no herois sobreviventes hetan subsidio financeiro husi governo hanesan mos Igreja Catolika hetan suporte financeiro husi IV Governo halo sira nia knar iha parte ensino no saude.

Frakeza ida iha Governasaun DR Alkatiri, funsionarios publikos, PNTl F-FDTL, la iha lei organica ida atu regula funsionamento interno. Governo Xanana ho Sarjanas “supermi” halo lei organic atu regula funsionamento. So ho regulamentos maka bele fo mereito ka punisaun funsionarios sira. Sem lei, “arnarkismo ho desordem” maka mossu naba-naba.

7. Plano Desenvolvimento Estrategico Nacional (PDEN)

Xanana nudar Primeiro Ministro halo sosializasaun ba sub-Distritos 64 iha Teritorio Nacional tomak, nebe iha oportunidade atu hasoru malu no dada lian ho chefes sukos hamutuk 442 no ho chefes aldeias 2 225 alem de milhares populasaun maka iha antusiasmo no interesse atu partisipa hodi rona atentamente PDEN.

Iha biban neba PM Xanana koloka esbosu kona ba panorama desenvolvimento ba tinan 20, mai oin, ba aspectu economico-social no politico, ho difinisaun de objectivos klaros, no estrategias adekuadas akompanha ho action plan atu atinge resultado nebe espera atu kombate pobreza.

CONTEUDO LIBERTA POBREZA HUSI PEDN

La iha duvida, sucesso desenvolvimento, depende liu-liu ba kualidade de rekurssos humanos. Nune substancia PEDN focus ba aspectos chaves hat:

1) Kapasita Timor oan husi aldeias to cidade liu husi sistema edukasaun ida ho kualidade husi nivel basiko to superior, formasaun vokasional ho nivel internasional atu technikos Timorenses bele kompete iha merkado internasional no akompanha ho treinamento atu bele fo kbit, skill no konhesimento apropriado atu responde nesesidades internas nasaun nian, atu labele importa mão de obra kualifikada husi liur.

Ho kualifikasaun nivel techniko ida professional Timor oan bele servisu iha nebe deit presiza, ho salario standard internasional.

2) PDEN husi aspeto desenvolvimento hare liu ba areas vitais infra-estruturas basikas atu sai lokomotiva atu atrai investimento no aselera desenvolvimento ekonomiko liu husi inter-ligasasaun ida integrada husi: estradas, eletricidadade, be mos, sewerage treatment, telekomunikasaun nivel territorio tomak.

3
) PEDN mos hare ba issue emprego ba Timor oan. Kestaun dezemprezo, oras ne da-daun, iha nivel ida as tebe-tebes. Maibe ho instrumentos moacro-economic policy hanesan investimento publiko + insentivos ba setor privado atu investe + hari banko Desenvolvimento Nasional, + Setor Privado nasional ida robusto ho parseria governo, iha tempo badak bele resolve ona problema kona dezemprego iha railaran.

Timor Leste iha potensia bot husi Oil & Gas, Turismo, Argro-industry atu bele loke kampu de empregos barak ba Timor oan. Desafios ke koloka formasaun technika professional kompetente atu responde merkado nia nesessidade.

4) PDEN hare mos ba instituisaun estado nian nebe sei fragil hela, nebe presiza kapasitasaun ida urgent atu governo dispoen de servisus adekuados ba publiko no hetan konfiansa ba investors sira husi liur atu garante sira nia investimento ba tempo naruk.

Ho PDEN, Xanana hatudo visiaun ba populasaun tomak iha Timor Leste, katak future diak nebe Timor oan hotu mehi atu hetan maka neba, “road map“ nebe hatudo dalan maka ne.

Ho PDEN nia konteudo no substansia nebe involve, kataus sira bele laran metin ona katak future oan sira nian bele garantido. Hanesan mos foin sae sira nia preokupasaun, governo halo esforsu hotu-hotu ho politica ida nebe, bele responde sira nia nesesidades.

Ho PDEN povo Timor tomak bele hetan ona garantia kona ba sira nian “bayangang no pegangang hidup”.

KONKLUZAUN

1. Ho factores sira nebe mensiona iha leten maka “forsa“ DR. Mari diak liu nonok do ke loke ibun “ofensivas” makas DR.Mari la iha ona kbit atu tahan;

2. DR. Mari esgota hotu ona “balas” atu tiro politica Xanana nian nune, diak liu rona no kumpre adagio portugues ida nebe dehan “o silensio é ouro”; atu evita ka preve “dezastres” imprevistos.

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.