DEKLARASAU POLITIKA BANCADA PARTIDO DEMOCRATICO BA ORSAMENTU REKTIFIKATIVU 2010 IHA PARLAMENTU NASIONAL
Dili, Julho 2010
Nai Presidente Parlamentu Nasional, mak ami hahi no hana’i,
Nai premeiro Ministro, mak hana’i
Maluk deputadu sira, Ministru no Sekretariu Estadu sira, entidade hot-hotu, no povu Timor Leste tomak, mak ami hadomi.
Liu hosi uma fukun ida ne’e, Bancada Partido Democratico, re-afirma tan dala ida, katak, hun no abut, tahan no funan, hosi ukun no bandu ida agora, tenki sai fuan no fini, ba moris povu no nasaun ida ne’e, iha loron aban.
Tamba ne’e, Harii Nasaun Hosi Baze, mak hanesan matan dalan ba Partido Democratico, atu kuda no hamoris, fini ukun no bandu, iha nasaun foun, no nurak ida ne’e. Tamba ne’e, Hari Nasaun Hosi Baze, mak hanesan konseitu di’ak liu, ba Partido Democratico, atu kahe no hatur, fiar no esperansa, hosi povu aileba, no povu ain tanan, iha foho lolon, iha mota ninin no iha tasi tehen.
Hodi tau iha neon ho laran, vizaun ba moris iha leten, hodi haklaken iha lia fuan, komitmentu no konsistensia, atu hatur ukun no bandu iha nian fatin, no hodi halorek no hatudu iha hahalok moris lor-loron nian, hosi ida ba seluk, maka Partido Democratico, liu hosi nian Bancada Parlametar, haklaken ba publiku, katak, ukun no bandu iha partido; CNRT, PD, PSD, ASDT no UNDERTIM nia mahon, sei lori to’o ba iha nia rohan, no sei hatur iha nian fatin, tuir nian tempu, iha tinan 2012.
Ho komitmentu ida ne’e, maka Bancada Partido Democratico, hodi militantes no simpatizantes sira nian naran, no liders sira nian esforsu tomak, hakotu no haklaken pozisaun politika, katak, Orsamentu Rektifikativu tinan 2010, hakotu ona tuir nian dalan, no hatur ona iha nian fatin.
Nai Presidente, maluk deptadu sira, no publiku tomak mak ami hana’i
Orsamentu Rektifikativu, nudar desizaun politika ida hosi AMP, ne’ebe sei lori ita hotu, hodi koloka kestaun justifikasaun realistika no legal. Orsamentu rektifikativu, nudar desizaun politika ida, ne’ebe, tuir Partido Democratico, sei fanun ita nian konsiensia politika, sensibilidade umanu no kualidade intelektual, ba nesesidade no preokupasaun povu, no nasaun Timor Leste.
Hafoin rona no hare, analiza no tetu, tuir konseitu no kontiudu, proposta Orsamentu Rektifikativu 2010, maka Bancada Partido Democratico, konklui katak, orsamentu rektifikativu, mosu atu halo reajustamentu politiku no tekniku, ba asuntus interese nasional, hanesan asuntu veteranu, problema ferik no katuas sira, situasaun estudantes sira iha rai liur, mos ba nesesidade ho karakter ekstra-ordinariu, inkluindo dezastres naturais, siguransa alimentar, no asuntu inter-ligadu sira seluk.
Orsamentu rektifikativu, mosu atu halo reajustamentu politiku no tekniku, ba Implementasaun politika desentralizasaun, ka politika harii nasaun hosi baze. Reajustamentu politiku no tekniku, halo ho objektivu atu hakbiit jestaun politika, jestaun administrativa no jestaun finanseira, ba autoridade lokal sira. Tatika no stratezia, ba implementasaun politika harii nasaun hosi baze/desentralizasaun, mak programa Pakote de Dezenvolvimento Desentralizadu.
Pakote de Dezenvolvimentu Desentralizadu, inisiativa ida ne’ebe foun, maibe iha nia signifikadu boot, ba prosesu dezenvolvimentu povu no nasaun hosi baze. Pakote de Dezenvolvimentu Desentralizadu, sei jere no implementa, direitamente hosi autoridades lokal no autoridades komunitariu sira, sein prezudika prosedimentu/regras orsamental no lei jestaun finanseira nian.
Buat hirak ne’ebe mensiona iha leten, mak sai esensia fundamental hosi orsamentu rektifikativu, no sai fator determinante ba prosesu rekonstruksaun estadu no prosesu reforma jestaun ba funsionamentu makina estadu nian.
Ho razaun ne’ebe haktuir iha leten, mak dala ida tan, Bancada Partido Democratico, deklara katak, Partido Democratico, ho nian diresaun tomak, simu no aprova Orsamentu Rektifikativu 2010, no sei fo apoiu moral, politika no intelektual, ba implementasaun, programa no orsamentu 2010 ho nian revizaun tomak.
Nai Presidente, maluk deputadu sira, no publiku tomak mak ami hana’i
Ho hanoin atu fo neon na’in no matan moris, ba na’i ulun orgaun soberanu sira hotu, liu-liu guvernu AMP, maka Bancada Partido Democratico, deklara nian preokupasaun ba publiku katak:
Primeiru, Bancada Partido Democratico, preokupa teb-tebes, ba ezekusaun politika boa governasaun. Tuir Bancada Partido Democratico nian hare, katak, ezekusaun politika boa guvernasaun, sei dauk la’o loloos tuir nian dalan, no hatur didi’ak iha nian fatin. Pratika korupsaun nebe halo ema hotu, oin mean no tilun manas, sei dauk difini nian termu, karakter no natureza, mos sei dauk identifika, se mak halo sala saida, no na’ok osan hira. Pratika de favoritismu, moris dadauk no buras ba bebeik, iha instituisaun estadu nian. Pratika de favoritismu ne’e, fasilita dadauk, interese ema seluk nian, no tau ba kotuk interese nasional ka interese povu ho nasaun ida ne’e nian. Pratika de favoritismu ne’e, bele kontribui ba frazilidade interese nasional, li-liu iha seitor sosio-ekonomiku, politiku no kultura povu no nasaun Timor Leste. Nune’e mos, Inisiativa hamosu instrumentu oi-oin hodi kombate KKN, la bele mosu, ho hanoin atu minimiza malu no hadau malu, hosi ida ba seluk.
Sigundu, Bancada Partido Democratico, preokupa teb-tebes, ba prosesu ezersisiu politika justisa nian, iha rai ida ne’e. Tuir Bancada Partido Democratico nian hare, katak, ezekusaun politika iha area justisa nian, sei dauk hatur loloos iha nian fatin, no hala’o loloos tuir esperansa ema hotu nian. Pratika de intervensaun politika, hosi nai ulun sira, iha prosesu de implementasaun lei no ordem, sei forte no metin hela, tuir interese no nesesidade politika, ida-idak nian. Pratika hirak ne’e, mos fo kontribuisaun boot, ba frazilidade estadu de direitu no demokrasia iha nasaun foun ida ne’e.
Terseiru, Bancada Partido Democratico, tau preokupasaun boot ba seitor floresta no meiu ambiente, ne’ebe ladun tau atensaun masima, iha orsamentu Geral do Estado tinan ida ne’e. Dezastres naturais, amiasa no ataka dadauk ezistensia povu ho nasaun ida ne’e, tamba mudansa klimatika glomal. Ita bele sinti no hare dadauk, katak mudansa klimatika global, hamosu dadauk degradasaun admosfera no degradasaun hidrolojika, ne’ebe halo rai manas, ailaran tuan mohu no udan ben monu rai, la tuir nia tempu.
Kuartu, Bancada Partido Democratico, mos tau preokupasaun boot ba prosesu hamoris etika no moral politika guvernasaun iha rai ida ne’e. Lia fuan no hahalok hosi na’i ulun sira, ne’ebe ladun adekuadu transmiti liu hosi komunikasaun sosial, bele kontribui ba degradasaun etika no moral politika. Minimiza malu entre membrus orgaun soberanu sira, hodi proteze interese no nesesidade ema seluk nian, la tuir ona etika no moral politika, nudar nasaun ukun rasik an.
Nai Presidente, maluk deputadus sira no publiku tomak mak ami hana’i
Konsiente ba dinamika politika, ezizensia no nesesidade, povu ho nasaun ida ne’e nian, maka bancada Partido Democratico, haklaken nia rekomendasaun, katak:
Dili, Julho 2010
Nai Presidente Parlamentu Nasional, mak ami hahi no hana’i,
Nai premeiro Ministro, mak hana’i
Maluk deputadu sira, Ministru no Sekretariu Estadu sira, entidade hot-hotu, no povu Timor Leste tomak, mak ami hadomi.
Liu hosi uma fukun ida ne’e, Bancada Partido Democratico, re-afirma tan dala ida, katak, hun no abut, tahan no funan, hosi ukun no bandu ida agora, tenki sai fuan no fini, ba moris povu no nasaun ida ne’e, iha loron aban.
Tamba ne’e, Harii Nasaun Hosi Baze, mak hanesan matan dalan ba Partido Democratico, atu kuda no hamoris, fini ukun no bandu, iha nasaun foun, no nurak ida ne’e. Tamba ne’e, Hari Nasaun Hosi Baze, mak hanesan konseitu di’ak liu, ba Partido Democratico, atu kahe no hatur, fiar no esperansa, hosi povu aileba, no povu ain tanan, iha foho lolon, iha mota ninin no iha tasi tehen.
Hodi tau iha neon ho laran, vizaun ba moris iha leten, hodi haklaken iha lia fuan, komitmentu no konsistensia, atu hatur ukun no bandu iha nian fatin, no hodi halorek no hatudu iha hahalok moris lor-loron nian, hosi ida ba seluk, maka Partido Democratico, liu hosi nian Bancada Parlametar, haklaken ba publiku, katak, ukun no bandu iha partido; CNRT, PD, PSD, ASDT no UNDERTIM nia mahon, sei lori to’o ba iha nia rohan, no sei hatur iha nian fatin, tuir nian tempu, iha tinan 2012.
Ho komitmentu ida ne’e, maka Bancada Partido Democratico, hodi militantes no simpatizantes sira nian naran, no liders sira nian esforsu tomak, hakotu no haklaken pozisaun politika, katak, Orsamentu Rektifikativu tinan 2010, hakotu ona tuir nian dalan, no hatur ona iha nian fatin.
Nai Presidente, maluk deptadu sira, no publiku tomak mak ami hana’i
Orsamentu Rektifikativu, nudar desizaun politika ida hosi AMP, ne’ebe sei lori ita hotu, hodi koloka kestaun justifikasaun realistika no legal. Orsamentu rektifikativu, nudar desizaun politika ida, ne’ebe, tuir Partido Democratico, sei fanun ita nian konsiensia politika, sensibilidade umanu no kualidade intelektual, ba nesesidade no preokupasaun povu, no nasaun Timor Leste.
Hafoin rona no hare, analiza no tetu, tuir konseitu no kontiudu, proposta Orsamentu Rektifikativu 2010, maka Bancada Partido Democratico, konklui katak, orsamentu rektifikativu, mosu atu halo reajustamentu politiku no tekniku, ba asuntus interese nasional, hanesan asuntu veteranu, problema ferik no katuas sira, situasaun estudantes sira iha rai liur, mos ba nesesidade ho karakter ekstra-ordinariu, inkluindo dezastres naturais, siguransa alimentar, no asuntu inter-ligadu sira seluk.
Orsamentu rektifikativu, mosu atu halo reajustamentu politiku no tekniku, ba Implementasaun politika desentralizasaun, ka politika harii nasaun hosi baze. Reajustamentu politiku no tekniku, halo ho objektivu atu hakbiit jestaun politika, jestaun administrativa no jestaun finanseira, ba autoridade lokal sira. Tatika no stratezia, ba implementasaun politika harii nasaun hosi baze/desentralizasaun, mak programa Pakote de Dezenvolvimento Desentralizadu.
Pakote de Dezenvolvimentu Desentralizadu, inisiativa ida ne’ebe foun, maibe iha nia signifikadu boot, ba prosesu dezenvolvimentu povu no nasaun hosi baze. Pakote de Dezenvolvimentu Desentralizadu, sei jere no implementa, direitamente hosi autoridades lokal no autoridades komunitariu sira, sein prezudika prosedimentu/regras orsamental no lei jestaun finanseira nian.
Buat hirak ne’ebe mensiona iha leten, mak sai esensia fundamental hosi orsamentu rektifikativu, no sai fator determinante ba prosesu rekonstruksaun estadu no prosesu reforma jestaun ba funsionamentu makina estadu nian.
Ho razaun ne’ebe haktuir iha leten, mak dala ida tan, Bancada Partido Democratico, deklara katak, Partido Democratico, ho nian diresaun tomak, simu no aprova Orsamentu Rektifikativu 2010, no sei fo apoiu moral, politika no intelektual, ba implementasaun, programa no orsamentu 2010 ho nian revizaun tomak.
Nai Presidente, maluk deputadu sira, no publiku tomak mak ami hana’i
Ho hanoin atu fo neon na’in no matan moris, ba na’i ulun orgaun soberanu sira hotu, liu-liu guvernu AMP, maka Bancada Partido Democratico, deklara nian preokupasaun ba publiku katak:
Primeiru, Bancada Partido Democratico, preokupa teb-tebes, ba ezekusaun politika boa governasaun. Tuir Bancada Partido Democratico nian hare, katak, ezekusaun politika boa guvernasaun, sei dauk la’o loloos tuir nian dalan, no hatur didi’ak iha nian fatin. Pratika korupsaun nebe halo ema hotu, oin mean no tilun manas, sei dauk difini nian termu, karakter no natureza, mos sei dauk identifika, se mak halo sala saida, no na’ok osan hira. Pratika de favoritismu, moris dadauk no buras ba bebeik, iha instituisaun estadu nian. Pratika de favoritismu ne’e, fasilita dadauk, interese ema seluk nian, no tau ba kotuk interese nasional ka interese povu ho nasaun ida ne’e nian. Pratika de favoritismu ne’e, bele kontribui ba frazilidade interese nasional, li-liu iha seitor sosio-ekonomiku, politiku no kultura povu no nasaun Timor Leste. Nune’e mos, Inisiativa hamosu instrumentu oi-oin hodi kombate KKN, la bele mosu, ho hanoin atu minimiza malu no hadau malu, hosi ida ba seluk.
Sigundu, Bancada Partido Democratico, preokupa teb-tebes, ba prosesu ezersisiu politika justisa nian, iha rai ida ne’e. Tuir Bancada Partido Democratico nian hare, katak, ezekusaun politika iha area justisa nian, sei dauk hatur loloos iha nian fatin, no hala’o loloos tuir esperansa ema hotu nian. Pratika de intervensaun politika, hosi nai ulun sira, iha prosesu de implementasaun lei no ordem, sei forte no metin hela, tuir interese no nesesidade politika, ida-idak nian. Pratika hirak ne’e, mos fo kontribuisaun boot, ba frazilidade estadu de direitu no demokrasia iha nasaun foun ida ne’e.
Terseiru, Bancada Partido Democratico, tau preokupasaun boot ba seitor floresta no meiu ambiente, ne’ebe ladun tau atensaun masima, iha orsamentu Geral do Estado tinan ida ne’e. Dezastres naturais, amiasa no ataka dadauk ezistensia povu ho nasaun ida ne’e, tamba mudansa klimatika glomal. Ita bele sinti no hare dadauk, katak mudansa klimatika global, hamosu dadauk degradasaun admosfera no degradasaun hidrolojika, ne’ebe halo rai manas, ailaran tuan mohu no udan ben monu rai, la tuir nia tempu.
Kuartu, Bancada Partido Democratico, mos tau preokupasaun boot ba prosesu hamoris etika no moral politika guvernasaun iha rai ida ne’e. Lia fuan no hahalok hosi na’i ulun sira, ne’ebe ladun adekuadu transmiti liu hosi komunikasaun sosial, bele kontribui ba degradasaun etika no moral politika. Minimiza malu entre membrus orgaun soberanu sira, hodi proteze interese no nesesidade ema seluk nian, la tuir ona etika no moral politika, nudar nasaun ukun rasik an.
Nai Presidente, maluk deputadus sira no publiku tomak mak ami hana’i
Konsiente ba dinamika politika, ezizensia no nesesidade, povu ho nasaun ida ne’e nian, maka bancada Partido Democratico, haklaken nia rekomendasaun, katak:
- To’o ona tempu ba membru orgaun soberanu hot-hotu, atu fo kbit moral no politika, ba Komisaun Anti korupsaun. Banune, Komisaun ida ne’e, bele halo nia knar ho diak, sein instruksaun, intervensaun, amiasas no destruksaun karakter ba komisaun ne’e rasik.
To’o ona tempu ba orgaun judisiariu sira, atu hala’o sira nian knaar, tuir prosedimentu legal no konsiensia legal, sein intervensaun politika no amiasas ho sistematika, ba ema ka ba instituisaun.
To’o ona tempu ba guvernu, atu hatudu preokupasaun ba mudansa klimatika, ne’ebe sai preokupasaun global. Preokupasaun tenki hatudu iha programa no orsamentu, nebe di’ak no naton, tuir kbiit politika no finanseiru estadu nian.
To’o ona tempu ba ita hotu, atu kuda, hamoris no haburas etika no moral politika, banune espiritu nasionalismu, bele hafalun ita, hodi nune’e, bele proteze interese povu no nasaun/interese nasional, hatur interese povo no rai nian iha interese selu-seluk nian leten, iha Timor Leste.
To’o ona tempu ba Estado Timor Leste, atu harii empreza estatal ka publiku, ba setor importante hanesan; transporte no telekomunikasaun, eletrisidade no be mos, mina no gas, no mos produtu agrikula, hodi harii sentru logistiku nasional.
Nai Presidente, maluk deputadus sira no publiku tomak mak ami hana’i
Intervensaun politika Bancada Partido Democratico, mak rohan ba ne’e deit. Mai ita hamutuk, hakat ba oin nafatin. Fiar ba povu, no fiar ba ita nian an rasik, nudar ukun no bandu nian nain.
Parabeins ba AMP, no hakuak boot ba opozisaun !
Obrigado wa’in.
Dili, Juinu 2010
Adriano do Nascimento
Presidente Bancada Partido Demorcatico
Intervensaun politika Bancada Partido Democratico, mak rohan ba ne’e deit. Mai ita hamutuk, hakat ba oin nafatin. Fiar ba povu, no fiar ba ita nian an rasik, nudar ukun no bandu nian nain.
Parabeins ba AMP, no hakuak boot ba opozisaun !
Obrigado wa’in.
Dili, Juinu 2010
Adriano do Nascimento
Presidente Bancada Partido Demorcatico
Sem comentários:
Enviar um comentário
Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.