VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20100208

Komentario badak konaba "Mari Alkatiri no Operasaun Ninjas"

Husi RUI COSTA*

Mari Alkatiri iha ninia komentariu liu husi Facebook konaba operasaun Ninja iha distirtus Bobonaro no Kovalima. Tuir haktuir medias nasionais katak: "aktividade ne´ebe maka grupus Ninjas iha distritus ne´ebe refere provoka paniku iha komunidades iha distritu rua ne´e”. Estado liu instituisaun PNTL halao knar hodi neutraliza grupus Ninjas ne´ebe maka aktivu iha zonas ne´ebe refere.

Husi Mari Alkatiri ninia komentariu iha Facebook nune´e: ”Operasaun prende Ninja interompe dalan barak ba festa no dansa. Iha Zumalae, Suai, Lolotoe, etc. Komandante sira halibur bibere sira balu dansa to´o tuku tolo dader nakukun. Maluk feto sira nain hira maka la sente ema bok halimar sira nia liman no sira nia kotuk laran? Karik buat sira ne´e hotu la'o tuir Regimento PN? Bele nune´e duni!? Abc (Facebook Mari Alkatiri, 02/02/2010)”.

Molok atu komenta konaba Mari Alkatiri ninia ironia no ciniku, liliu falta sentidu humor, liliu falta sesibilidade ba povo ne´ebe terus. Buka komenta frases husi Mari Alkatiri, letra ba letra ho ninia intensaun no siknifikadu.

Tuir Mari Alkatiri, ”Operasaun interompe dala barak hodi halo festa no dansa”. Ba Mari Alkatiri, hatudu katak ema ne´ebe lakon ona sentidu estado no falta sensibilidade ba povu ne´ebe maka enfrenta difikuldades, liliu susar ne´ebe maka hasoru tamba hahalok Ninja nian.

Tuir Mari Alkatiri, "Komandante sira bok feto nia liman no kotuk”, hatudu momos katak Mari Alkatiri ne´e ema ke iha «negative think», hanoin maka aát hela deit, saida maka nia hanoin iha nia ulun maka buat aát no ladiak deit. Maibe nia la hanoin no rekonece saida maka ema seluk halo diak. Hare netik husi sorin parte diak nian. Maibe nia hare deit maka ida aát nian. Iha ne´e mos hatudu katak Mari Alkatiri imajinasaun lao makas hodi imajina to´o buat sira hanesan ne´e, kaer liman no bok kotuk. Hatudu momos katak Mari Alkatiri wainhira dansa ho feto, ninia hanoin ba ida aát kedan nian maka kaer liman no bok kotuk ho intensaun aát maka ne´e. Koidadu Buibere sira, Camarada Maubere Alkatiri wainhira dansa ho imi nia imajinasaun ba kedan ida aát maka ne´e. Hahu ohin ba oin kuidadu ho Camarada Mari Alkatiri. Camarada Buibere sira, ne´e mestre maka hanesan ne´e ona, sa tan maka ninia alunus sira? Tuir Indonesia lian maka ne´e: «Guru kencing Berdiri, Murid Kencing Berlari».

Tuir Mari Alkatiri, "Dansa ninia ligasaun ho Regimentu PN”, hatun liu nivel Mari Alkatiri nian tamba ninia ciniku no kritika ligasaun Dansa ho regimentu PN. Tuir ema nia lian katak «kritika no ligasaun ne´ebe baixo nivel», hatun lolos deit Mari Alkatiri ninia figura nudar ex-titular ne´ebe hetan beneficiu husi estadu hanesan kareta Prado, seguransa, mina, buat seluk tan estadu maka fó hotu tan deit ex-titulares. Simu Pensaun vitalicia, lei imoral ne´ebe Mari Alkatiri halo hodi protege no fo beneficiu ba ninia an rasik, laos ba Povo Maubere ka Buibere nebe maka Mari Alkatiri sempre temi ho ibun mamar.

Tuir Mari Alkatiri, ninia komentariu iha Facebook hatudu momos katak ema ida ke, psikolojikamentu desnorteadu, atu ba los ne´ebe, atu halo los saida, oinsa maka nia lampiaskan ninia stress ne´ebe berat. Tamba meius licitus no ilicitus rekore hotu maibe la sucesu nafatin hodi hadau poder husi AMP.

Tuir Mari Alkatiri, ninia target hotu-hotu faila hotu ona, uluk AMP foin kaer knar Mari Alkatiri hananu muzika katak "AMP ukun fó to´o fulan nem deit", hasae ba tinan ida, ba tinan rua, ho planu katak tinan 2008/09 atu konkretiza elisaun antecpida, buka liu husi meius oi-oin, Marcha da Paz, hatun masa barak hodi hatudu ba Presidente Ramos Horta katak ”nia sei iha força maka'as, neduni diak konvoka ba eleisaun antecipada”. Aproveita atentadu ne´ebe hasoru Presidente Ramos Horta no PM Xanana Gusmao, bele boleia netik ba kevakument poder ne´ebe maka husik mamuk liu husi Movimentu 11/02/2008. Tenta fali liu husi meius konstitucionais oinsa maka denuncia konstante lalaok Governu AMP nian hodi foti isus sira hanesan Korupsaun iha Governu AMP laran. Ho objektivu halo fraku no instituisaun estadu nian. Ema negarawan ka ema ne´ebe hola parte ba fundador Nasaun RDTL nian maka hananu ho lia fuan sentidu estadu maibe lalaok maka buka fali «infrakese» estadu rasik. La iha kedan sentidu estadu ho lalaok ne´e rasik.

Mari Alkatiri no Operasaun Ninja iha distrito Bobonaro ho Kovalima:

Tuir Celso de Oliveira, ninia hakerek konaba ”konspirasaun política iha 2010 (hare blogue celsodeoliveira, (27/01)”. Autor argumenta katak, ”Ida, mosu "spontanitas" – alias - ema ida ou grupu ida tamba laiha buat ida atu halo entaun naran-naran halo ninja. Ou, tamba “kenakalan remaja”, entaun grupos sira baku malun iha estrada laran ou bairro laran. Rua, mosu tamba "direkayasa" ou "dipolitisasi". Iha teoria ida ne’e, iha grupo balun hakarak kria instabilidadi iha Timor Leste, hodi hahu’u kria grupo ninja iha foho i provoka rungu-ranga iha Dili laran. Objektivu final maka halo governu fraku, halo polisia sira desorientadu, halo parlamentu nasional labele halao servisu i ikus obriga Presidenti da Republika konvoka eleisaun antesipada". Autor estabelece ligasaun husi aktividade Ninja ho konfrontu artes Marciais hanesan forma oinsa maka aksaun ne´ebe maka iha ninia objektivu ba polítika k aba kaer poder. Dala ruma Celso de Oliveira, iha momento nia hakerek ne´e, seidauk rona no le konaba saida maka Bankada Fretilin ninia deklarasaun politika iha Parlamentu Nasional iha terça-feira (02/02/2010) konaba kontra operasaun PNTL hasoru Ninja.
.
No la le'e konaba komentariu kiik ka badak Mari Alkatiri nian konaba operasuan Ninja rasik. Ho deklarasaun política husi bankada Parlamentar husi Fretilin no komenariu política husi lider Fretilin nian, sai hanesan Lalenok ba Hotu katak nakukun ne´ebe durante taka ema hotu nia matan bele iha netik naroman ruma hodi hatud malorek hela, saida maka Ninja, se se maka iha Ninja nia kotuk. Diak liu tuda fatuk subar liman, maibe tuda tiha fatuk hakilar fali katak hau maka tuda, ami maka tuda.

Oinsa maka bele hadait to'ok Celso de Oliveira ninia hanoin ho Mari Alkatiri ninia komentariu iha Facebook konaba operasaun Ninja no misaun PNTL nudar ajente estadu ba protege cidadaun ne´ebe maka sofre tamba hetan teror husi grupus kriminosus organizadu. Tuir informasaun ne´ebe maka mass media iha Timor-Leste laran tomak hatou maka ne´e, grupos organizadu ne´ebe maka iha operasaun Ninja nia kotuk maka: grupu CP-RDTL no grupo Bua Malus. Se maka organiza grupus sira ne´e no se maka iha grupus sira ne´e nia kotuk? Mosu tan evidencia katak grupus bandidus sira hola cobranza ho partidu histórica nia emblema. Tansaida maka to´o oras ne´e partidu histórica sira ne´ebe ninia naran liga ba asaun violencia kontra populasaun sira iha distritus ne´ebe refere ba seidauk condena ka hatou netik komentariu. Se hanesan komentariu badak Mari Alkatiri nian ne´e atu defende fali kriminosu Ninjas.

Mari Alkatiri nudar Advogadu ba Grupus Ninjas

Ka Mari Alkatiri nudar jurista ba formasaun akademika ninia maka buka oinsa maka defende ninia kliente sira iha Tribunal popular contra estado ne´ebe demokratiku no lalaok hotu-hotu halao no banati tuir Konstituisaun RDTL. Konstituisaun ne´ebe Mari Alkatiri rasik maka hakerek. Iha ne´e ita komprende Mari Alkatiri nudar advogadus ba grupus Ninjas ne´ebe lansa teror kontra populasaun, neduni nia tenke defende ba ninia kliente sira ne´ebe halo operasaun teror kontra populasaun civil iha areas rurais. Maibe Mari Alkatiri lakohi defende ninia kliente grupus Ninjas iha Tribunal ne´ebe estado-demokratiku nian, maibe nia prefere halo julgamentu liu husi komentariu hodi defende ninia kliente sira.
.
Se koloka pozisuan Mari Alkatiri nudar advogadus ba grupus Ninjas ne´e normal tamba ninia profisaun duni. Maibe problema maka ne´e, Mari Alkatiri nudar lider husi partidu istorika ida no ex-PM iha I Governu Konstitucional la iha sensibilidade nudar ema moris ba ema moris seluk ne´ebe maka sofre tamba aktividade Ninja iha distritus Bobonaro no Maliana. Fakta ne´ebe media fo sai katak iha ema nain tolu (3) mate, mane katuas ida no feto rua. Fakta mos katak povu sira iha distritus rua ne´e tauk no fakta seluk katak iha duni Ninja tamba durante operasaun PNTL kaer hamutuk 22 membrus Ninjas.

Lian ikus hanesan mos lian litik maka ne´e: Mari Alkatiri ne´e iha los ne´ebe, sadere no halerek hamutuk ho povo iha diak no susar ka iha Ninja sira nia kotuk? Se hatan ba ida uluk, se nia hamutuk ho povo nudar lider ida, defende povu iha tempo diak no mos tempo ne´ebe sira iha susar. Hatan ba ida seluk, hamutuk ho grupus terorista sira hodi lansa teror, tamba ne´e maka haruka Mari Alkatiri halo komentariu badak iha Facebook ne´ebe ninia mensajen maka defende fali maka Ninja no kontra operasaun PNTL!

*Direktur Exekutivu NGO Tur Hamutuk (TH), artikel ne’e foti husi Tempo Semanal, Segunda (08/02/2010, hal.2 no 13)!

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.