VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20060602

Governo Mari Alkatiri hatene Fo Sala ba Sira Seluk

Governo PM Mari Alkatiri, sira iha diskursu nebe «uniforme», tamba saida maka dehan nune? Hatan maka ne: Sira ne hatene dekora maka iha sira ibun Tutun waihira sira halo buat ruma sala ka halao serbisu lao lalos, hanesan waihira Krise F-FDTL nian sira buka tau todan ka fo sala ba ema seluk, hanesan hakerek iha STL edisaun (02/05) katak: ”Maibe iha ne mos ita la kompreende ba politikus Timor nian sempre hakarak fo sala nafatin ba buat nebe ita rasik maka kria ka fonte ba problema,waihira mosu sai problema bot no la konsegue resolve no ikus mai tuda sala ba ema seluk (STL, 02/05)“. 

Iha krise F-FDTL Petisaun nian ne, sira ninia vocobulario nebe sira hatama iha «Discionario ka kamus» Politika Timor nian maka ne: Kolonialismo maka sala, waihira buat ruma maka lao ladiak ka halo la diak,buka kedan buat nia sala maka Kolonialismo, problema laos kolonialismo maka lakohi resolve problema nebe proprio elites politikus sira rasik maka kria hela,hare deit:Krise-FDTL ninia hun kedan. Indonesia maka sala, Iha tinan hat (4) Timor oan maka kaer Ukun ka Governo Timor, neduni laos fali ona fo sala ba Indonesia tan tamba Indonesia la iha ona.

Otonomia sira maka sala, waihira mosu krise F-FDTL buka oinsa maka atu minimiza sira nia tuntutan ka reivindikasaun tuda sira F-FDTL Petisaun ne mesak «Milicia deit», buka nafatin fo sala ba ema seluk ke la iha relasaun ho krise F-FDTL nia hun no abut lolos ne. Emar husi liur maka joga, akusa ba Emabaixada rai liur balun maka hakarak joga iha krise F-FDTL nia kotuk, tuir lolos Governo Alkatiri maka la iha «Vontade Politika» atu resolve krise ne, Alkatiri maka hakarak duni husik akuluma krise to´o dait naruk no grave liu hanesan Timor hasoru oras. Oposisaun maka jogo hodi kontra Governo, buat ne waihira krise todan fo sala ba oposisaun maka sala no hodi akusa Oposisaun maka hakarak halo «Golpe Constitucional», ka krise lideransa Alkatiri nian rasik. 

Tuir Adelino Gomes (AG) jornalista, iha ninia hakerek iha Jornal Público edisaun (10/05) ho titulo «Golpe de Estado Ou Crise de Liderança?», iha artigo ne AG aponta problemas ne maka «Conjugados, porém, os doferentes cenários talves sustentam a ideia de um Timor-Leste ingovernável», hatudu katak Governo la Governo, hare husi Krise ne nia hun ho abut rasik justifika katak Governo maka responsavel. PD i Fernando Lasama ho nia Fen maka hamrik iha krise F-FDTL Petisaun nia kotuk, akusasaun ne husi PM Mari Alkatiri, wainhira kritika no hotu-hotu aponta liman ba Governo Alkatiri maka responsavel iha Krise F-FDTL Petisaun sira nian, Mari buka oinsa maka fo sala ba PD no Fernando La´sama ho nia familia, tuir lolos sala ne Alkatiri nudar cefe Governo nia maka asumi hakarak buka fali «Bodas expiatoria», hakarak fase nia oin hodi tuda todan ba ema seluk. 

Desmente ba Alkatiri ninia diskursu mai husi eis-Membro Governo Abel Ximenes, hare deit Abel Ximenes, eis-Ministro do Desenvolvimento dehan: “«Hau alerta iha Fulan Febreiro ona ba Sr. PM Mari Alkatiri, Ministro da Defesa i Ministro do Interior, buka foti decisaun ruma nebe acertada i corecta ba resolve problemas ne. Hatutan tan Larisina, situsaun iha biban neba grave liu ona, neduni hau nia decisaun ne reflekte situasaun nebe maka Timor Leste infrenta oras ne (RTP i RDP,08/05)»”.

Kolimau2000 maka kria instabilidade, MNEC, José Ramos Horta mos hanesan buka salva an ho krise F-FDTL wainhira mosu ona incidente iha loron 28 i 29 Abril, buka fo sala ba «Grupo Falentil Isolado» nebe resultadu husi desmoblisasaun FALINTIL molok Timor Lorosae proklama ka Restaura Independencia iha tinan 2002, tuir lolos Kolimau2000 (mai husi FALINTIL Isolado) la existe ona no laos ameaça ida real ba estabilidade, tamba iha tinan 2004 Governo rasik proklama katak Grupos ne sira kontrola ona, nusa maka oras ne Kolimau2000 sei mosu nafatin iha diskursu oficial Governo nian?

Alkatiri nia mos aprende oinsa maka joga ema seluk han malu ka especialista Mari nian maka: Uluk nia joga Rogerio Lobato maka konfronto ho Xanana, oras ne ho Krise F-FDTL nia joga Taur Matan Ruak maka konfronto ho Xanana. Neduni nia (Sani: Alkatiri) hatene katak ”Konsilida poder wainhira ema hanesan Xanana, Rogerio Lobato i Taur matan Ruak (nebe representa hirarquia F-FDTL nian) han malu ka envolve iha konflitus”. Wainhira han malu, liliu ho Krise F-FDTL dalan luan ba Alkatiri atu konsilida ninia Poder, hahu husi FRETILIN. Ho Krise F-FDTL Petisaun nian, Mari Alkatiri ho ninia maquina probaganda politika, lança Boatos maka ne: kria klima tensaun molok atu hahu Kongresso FRETILIN iha loron (17,18 i 19) fulan Maio katak “Iha ameaça ba Kongresso FRETILIN mai husi Krise nebe afekta ba F-FDTL Petisaun”. 

Hare deit tuir Agência Noticias internacionais fo tatoli katak “Delegados sira barak maka mai husi Distrito no sub-distrito ba hela iha Quartel Jeneral F-FDTL nian (Lusa,16/05)”. Molok delegados sira atu tama ba Auditorio Kongresso grupos Arte marciais sira halo revista (nebe tuir imprensa liur descreva katak grupo paramilitar). Ikus mai iha Kongresso adopta modelo ba votasaun laos segredos (rahasia) maibe foti Liman. Alkatiri ho diresaun Partido FRETILIN pratika istilo jogo Golkar iha Soeharto nian Ukun, tamba sira delegados sira waihira foti liman, sira la iha coragem atu foti liman kontra kandidadatura Alkatiri ho Lu´Olo, iha sentimentu ba delegados Kongresso maka ne «Tauk», tamba : Ida (1), sira barak liu maka serbisu iha Governo (Ministro,vice-Ministro, Administro, no sst), sira barak funcionarios iha distrito no sub-distrito, sira barak maka hetan beneficio material i ekonomika husi Governo Alkatiri, neduni situasaun ne lakohi ariska, diak liu foti liman deit. Rua (2), Tauk tamba se foti liman bele hetan ameaça husi grupos apoantes Alkatiri nian nebe maka fo seguransa ba Kongresso.

Estrategia Marketing Politika Alkatiri nian,oinsa maka minimiza Krise Politika nebe afekta ba Instituisaun Estado nian hanesan F-FDTL no Governo nian,hodi fo sai imagem nebe positivo ba Governo Alkatiri, maibe fo sala ba sira seluk sai hanesan «probaganda oficial» Governo Alkatiri nian. Iha ne Governo Alkatiri utiliza teknika Marketing Politika “Spin Doctor”, terminologia Aglo-Saxonica katak” Buka minimiza faktor negativos konaba ema ida nia figura”.

Atu kompreende liu tan postura politika ita nia PM Mari Alkatiri, liliu Alkatiri ho ninia amigos sira husi «Maputo», tamba sira dala barak maka uja metodo nebe maka elites Afrikanos sira uja hodi hanehan rasik sira nia reno ka emar. Atu kompreende liu tan, haknauk ba intelektual Afrikanos nain rua (2), 1 husi Mozambique, Mia Couto (Escritor ka penulis), ida fali husi Angola, André Francisco de Sousa, fundador MPLA (Movimento da Libertação da Angola).

Tuir Mia Couto:

(...) Nós já conhecemos este discurso. A culpa já foi da guerra, do colonialismo, do imperialismo, do apartheid, enfim, de tudo e de todos. Menos nossa. É verdade que os outros tiveram a sua dose de culpa no nosso sofrimento. Mas parte da responsabilidade sempre morou dentro da casa (http://www.macua.org/miacouto/MiacoutoISCTEM2005.html)”. 

Mia Couto hakarak dehan katak diak liu lalika fo sala tan ba ema seluk, buat nebe ita maka sala nusa maka fo fali sala ba ema seluk. Alkatiri ninia Governo maka kria estabilidade no destrui estabilidade, waihira la garante ona estabilidade hahu ona tuda sala ba ema seluk ka hatene deit fo sala ba ema seluk.

Tuir André Franco de Sousa (AFS), husi Angola, Fundador MPLA iha ninia Livro «Angola: O apertado Caminho da Dignidade», AFS mos iha hakerek konaba oinsa maka elites Politikus MPLA nian uja metodo nebe maka hodi afasta sira nebe hanoin no hare sasan la hanesan ka kontrariu ho sira nebe maka kaer decisaun politika ka sira nebe kaer poder,hakerek ho Português nune:

(...) “No tempo colonial, um dos maneiras utilzadas para criar a desconfiança e isolar elementos progressistas e patriotas, em luta comum contra o colonialismo e o fascismo, foi fazer constatar que pertenciam à PIDE/DGS e não passavam de elementos provocadores (Sousa, 1997, pp. 17)”.

Komparasaun ba Governo Alkatiri nian, oinsa maka mantem «Estatus Quo» hodi kria instabilidade liu husi Krise F-FDTL Petisaun nian, konsegue objectivo Politika Alkatiri nian: Re-eleito nudar Sekretariu Jeral FRETILIN no hodi fo sala krise F-FDTL Petisaun ne ba Sira seluk. Sira seluk maka: Kolonialismo, Indonesia, Otonomi i Milicias, Oposisaun no Kolimau2000. 

Afinal Governo Alkatiri hatene deit Fo sala ba Sira seluk!

*António Ramos Naikoli, Cidadaun Timor oan Hela iha Lisboa!

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.