VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20090413

Koligasaun ASDT-Fretilin dalan ba divorcio

Husi António Ramos Naikoli*

Iha tinan kotuk wainhira hahu koligasaun ASDT/Fretilin, hakerek iha Fórum Haksesuk no jornal seluk hatun konaba: «Hari Koligasaun Ho Kadeira Ain Tolu (FH, Junho/2008)”». Liu deit fulan hira nia laran, tur iha kadeira mos la metin tamba sira tur iha kadeira nebe harii ho ain tolu deit. Koligasaun sei metin wainhira harii ho kadeira ain hat (4) maibe iha neba Avo Xavier hakarak hato'o mensagem politika ba Governo AMP buat balun nebe sira hare la los. Tuir Avo Xavier ninia koalia iha biban neba maka ne´e: «koligasaun ba futuru maibe fo suporta nafatin ba AMP».
Iha entrevista ho Jornal Diário (JND, 07/05/2008), Avo Xavier nudar Presidente ASDT dehan nune: "ASDT apoia nafatin AMP". Tenik tan, "Partidu ASDT sei apoia nafatin Governu AMP ukun to´o tinan lima maibe iha tinan lima nia laran ne´e, Governu AMP tenke halakon KKN”.

Faktus: Grupo Parlamentar ASDT fiel ba AMP

Wainhira dirasaun Partidu ASDT halo koligasaun ho Fretilin, bankada ASDT iha Parlamentu Nasional (PN) halo deklarasaun hodi apoia ba Governu AMP. Tuir deklarasaun husi Presidente bankada ASDT José Manuel Carrascalão ba Timor Post (TP,07/05/2008) katak “Bankada ASDT sei fo nafatin apoio ba AMP”.

Tuir Lei nebe Fretilin maka halo no aprova katak “wainhira iha problema ka motivu indisciplina partidária, Partido la iha knar no kbiit atu duni sai deputadu ne´e husi Parlamento Nasional (PN)”. Logika maka ne´e: Deputadu povo ka eleitorado maka hili no partido hanesan meios deit.
Iha motivasaun no interesse politika maka mosu Lei ida ne´e. Wainhira mosu problema entre eis-Deputado Leandro Izaac ho diresaun partido PSD, Fretilin uja Lei ne´e hodi joga oposisaun. Husi sorin PSD nian, uja disciplina partidária hodi expulsa Leandro Izaac maibe Fretilin uja Lei nebe sira rasik maka aprova hodi mantem Leandro Izaac nudar Deputado iha PN.

Lei ida ne mos aplika ba grupo Parlamentar ASDT wainhira diresaun Partido liu husi Avo Xavier ba harii koligasaun ho Fretilin Mari Alkatiri nian. Fretilin maka halo no aprova Lei, iha implikasaun pratika ba hot-hotu, ba Leandro Izaac nia kazu mos ba grupo Parlamentar ASDT.

Festa 28.11.2008 iha Aileu

Hili loron 28.11.2008 hodi ba komemora loron Proklasamaun RDTL iha tinan 1975. Intensaun politika iha klaru, oinsa maka sukat Forças Politika partido 2 nia kapacidade hodi halo mobilizasaun ba Marcha da Paz nebe atu halo iha tinan kotuk. Se memoria la faila, Mari Alkatiri wainhira kaer Ukun nudar PM nia dehan: «Laos Francisco Xavier Amaral maka Proklama Independência iha 28.11.1975 maibe CCF maka Proklama». Hatutan Mari Alkatiri, "ami hakerek hafoin nia (Xavier do Amaral) lee deit texto Proklamasaun RDTL nian".

Husi Aileu mosu ona divergência, iha deklarasaun Avo Xavier nian ba Jornalista sira hodi dehan katak: "la apoio Marcha da Paz maibe fo liberdade ba militante sira atu hili tuir ka lae”. Iha Avo Xavier ninia diskursu ne´e interpreta ba buat rua (2): Ida (1) Nia ladun fo 100% suporta ba Koligasaun nebe maka halo ho Lu´olo/Mari Alkatiri husi Fretilin. Tamba deit uluk imi kaer Ukun dehan aat no la rekonyece Avo Xavier nudar Proklamador RDTL, ikus mai hakarak fila ba ukun lalais ba hakruk, hakneak no rei Avo Xavier nia liman. Rua (2); Iha sentido pragmatiku iha ninia diskursu tamba lakohi kontraria aspirasaun base nian konaba politika nebe maka Governo AMP lidera husi PM Kay Rala Xanana Gusmão halao no kuda dadaun, liliu iha parte politika Social (PS) no Politika Agrucultura nian. Husi aplikasaun politika 2 ne'e, de faktu, fo benefecio diak ba ema barak.

Halo Tinan Avo Xavier nian

Iha Avo Xavier halo nia tinan iha loron 5 Fulan Desembro tinan 2008. Halibur malu iha Avo nia uma lideres politikus sira hotu, barak liu maka hola parte ba festa maka lideres AMP sira. Maibe husi FRETILIN nudar parceiru koligasaun mosu deit maka Aniceto Guterres, líder Bankada Fretilin iha Parlamento Nacional (PN). Iha ne´e lian litik maka ne´e: Tamba sa maka Mari Alkatiri/Lu´olo la ba tuir festa tinan Avo Xavier nian? Dala ruma tamba, la bolu/convida karik, se Avo Xavier la bolu tansa maka Aniceto Guterres ba tuir, kala bolu maka nia deit no sira seluk lae? Problema laos ida ne´e tuir sira nebe besik ba Avo Xavier no ASDT dehan katak sira lian sakat malu makas ona, tamba ASDT la suporta ba projektu Marcha da Paz nebe maka Mari Alkatiri ho ninia grupo atu halao hodi hatun governu AMP. Iha deklarasaun ba Jornal Nacional Diário (JND, 16/12/2008) katak “ASDT la tuir Marsa Paz Fretilin”. Dala ruma mos, Mari Alkatiri/Lu´olo hare katak ambiente iha festa ne´e ladun favorece ba sira tamba Avo Xavier halo koligasaun tiha ho Fretilin maibe bolu hotu sira husi AMP ba tuir festa Avo nian. Dala ruma Avo Xavier mos ladun fo konfiansa 100% ba koligasaun nebe maka sira halo ho Fretilin.

Reuniaun AMP ho Presidente Republika

Iha festa Natal F-FDTL no PNTL (05/01/2009) nian iha GMT, deputadus lubun ida maka koalia no haleu Avo Xavier, Fernando Lasama Araújo husu ba Avo Xavier hodi koalia halimar nune: "oposisaun sira nusa ona?". Avo Xavier hatan, "oposisaun ibun deit laran la fo ida”. Iha surumutuk nebe halibur Lideres Partidos AMP sira halo ho Presidente Republika José Ramos Horta (JRH) iha Farol, Díli, iha loron tersa (06/01/2009), Avo Xavier mos tuir nudar Presidente ASDT. Ita hare husi imagem TVTL nian nebe fo sai iha Telejornal katak Avo Xavier sai husi surumutuk lao hamutuk ho PM Kay Rala Xanana Gusmão (Telejornal TVTL, edisaun 06/01).

Tamba harii Koligasuan ho kadeira ain tolu (3), neduni koligasaun ASDT/Fretilin iha dalan ba divorcio!

*Timor oan, hela iha Díli/Same!

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.