VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20130216

Tamba saida mak Mari Alkatiri hakbesik ba Xanana?

Tamba saida mak Mari Alkatiri hakbesik ba Xanana? Pergunta partida. Forum Haksesuk (FH) haruka kestaun tolu (3) ba editores sira hodi hatan konaba “Pozisaun Mari Alkatiri nian hodi hakbesik ba Xanana”. Kestaun koloka ba editores Forum Haksesuk sira mak hanesan: Ajenda pessoal Mari Alkatiri nian; Konkretiza kontratu politika ne’ebe mak Fretilin halo ho eleitores sira molok eleisaun Parlamentares 2012, Preparasaun tama ba Governu no prepara mudansas lideransa foun iha Partidu Fretilin.

Tuir mai Forum Haksesuk hatun hanoin ruma husi Editores sira, hatan ba kestaun tolu FH apresenta tuir resposta na'in ida-idak.

) Agenda Pessoal no Kontratu Politika

1. Ajenda pessoal Mari Alkatiri nian

Mari Alkatiri ninia ajenda pessoal, simu kargu husi PM Xanana Gusmao nudar responsavel ba Rejiaun Espesial Ekonomika. No mos ligasaun espesial ne’ebe liga ba CPLP. Parlamentu Nasional mos, apresenta ona Orcamento ho total montante US$1 M ba atividades Mari Alkatiri nian.

Iha debate OJE2013 Mari Alkatiri mai ho intervensaun ne’ebe bazeia ba estrutura Orcamento no hato’o proposta alternativa maibe la iha konkretu ruma.

2. Konkretiza Kontratu Politika ne’ebe mak Fretilin halo ho eleitores sira molok eleisaun Parlamentares 2012

Oinsa mak Fretilin bele implementa Kontratu Politika nebe mak halo ho eleitores iha durante kampane eleitoral? Tanba impaktus husi Kontratu Politika ne’e mak aumenta kadeiras Fretilin nian. Se Fretilin la hola parte iha Governu ka la kaer ukun no kontinua nudar oposisaun bele sai probelma ba rezultadu eleisaun iha tinan 2017.

3. Preparasaun tama ba Governu no prepara mudansas lideransa foun iha Partidu Fretilin

Mari Alkatiri prepara an atu fo kargu lideransa ba jerasaun foun, maibe tenki tama iha Governu hodi prepara an ba kompete iha tinan 2017. Tanba eleitorados Fretilin depende ba naran organizasaun ligasaun emosional historika ho povu. Maibe parte seluk mos, Fretilin identiku ho Mari Alkatiri. Neduni posisaun simpatiku husi Mari Alkatiri oinsa mak buka dalan diak ba ninia partidu rasik.

Husi Editor FH/AR

) Mari Alkatiri nian estratejia agora oin sa luta ba nian an?

Antagonismu entre Xanana Gusmão ho Mari Alkatiri desde sempre, iha tempu funu Mari Alkatiri sempre tau reserva kona ba estratejia ne’ebe Comando da Luta fo sai. Liu-liu estratejia resistência nian ne’ebe Comando da Luta estabelece hodi hamosu ka transforma luta partidária ba luta popular ho nian estrutura unificada liu husi linha mestra iha Conselho Nacional da Resistência Maubere (CNRM), ne’ebe Kay Rala Xanana Gusmão nudar líder máximo iha orgaun resistência ida ne’e.

Enquanto iha rai laran, forças politicas hotu-hotu hamahan an iha CNRM nian okos, incluindo Igreja Católica no confissões religiosas seluk-seluk no organizações de massa civis hotu-hotu fo submissão total ba CNRM, iha rai liur, movimento Fretilin ne’ebe lidera husi Mari Alkatiri la kohi submete Fretilin ba CNRM to’o realização Convenção Peniche iha 1998.

Iha tempu ukun an, Xanana ho Mari nunca convive iha ambiente politica ne’ebe harmonioza. Sempre iha contraditória entre sira na’in rua no situasaun ne’e mai to’o ohin loron. Ita hotu hatene katak partido CNRT mosu tanba persistência no existência partido Fretilin. No Xanana sai omni presente iha palco politico Timor nian tanba persistência politica Mari Alkatiri lidera partido Fretilin. Ne’eduni antagonismo politico entre Xanana ho Mari atu dura to’o bainhira ne’e depende interesse politico sira na’in rua ninian mak sei determina a eternidade do princípio antagónico. Mas haree ba actual conjuntura politica iha Timor-Leste entre sira na’in rua, ida sei quebra princípio tanba interesses, maibe liu-liu interesse pessoal. Iha tempu badak ka naruk ita sei assiste se loos mak quebra princípio e diz “não-ao-antagonismo”. A ver vamos...

Iha sinais balun ne’ebe hatudu pistas ba ita nian análises, hanesan iha semana kotuk bainhira V Governo Constitucional apresenta OGE 2013 iha Parlamento Nacional, Mari Alkatiri anuncia ninian regresso ba Parlamento Nacional nudar deputado activo, fatin ne’ebe nia dispõe ba ninian kamarada seluk ocupa bainhira mandatu hahu iha tinan kotuk. Iha biban ne’e mos nia fo ninian deklarasaun ba Jornal lokal Independente (...) katak “nia (Mari) sei defende Xanana Gusmão to’o mate”, hatudu situasaun ida menus frekuente akontese iha início ano 2013.

Tanba se Mari mak atu defende Xanana to’o mate signifika katak ema seluk-seluk iha Timor laran ne’e sai hotu ona inimigo numeru 1 maun boot Kay Rala Xanana Gusmão nian. Deklarasaun menus frekuente no ladun normal mas prontu ita komprende, ne’e ninian direitu atu expressa ninian hanoin. So nia mesak mak bele hatene saida mak nia hakarak hato’o ba publiku kona ba sentidu lia fuan hirak ne’e.

Ou karik maun boot na’in rua Xanana ho Mari futu lia metin ona katak iha periodu 2017-2022 CNRT ho Partido Fretilin mak sei kaer ukun hamutuk ? Ou bele mos próxima remodelasaun iha kompozisaun V Governo Constitucional sei nakloke ba lideransa ka militantes partido Fretilin balun hodi hola parte iha Governo ?

Bele deit, tanba iha Timor-Leste, povu maioria tau nafatin fiar ba maun boot Xanana atu konduz nasaun ho povu Timor. No desizaun saida deit mak maun boot hola bele la hetan kontestasaun. Se karik 2017 CNRT ho partido Fretilin mak halo koligasaun, klaru PD ho FM ho mos partido seluk-seluk ne’ebe karik mosu tuir mai sei forma barrikada nudar opozisaun. Karik nune’e mak akontese Timor-Leste bele kompromete vida demokrasia no mos sentido estado de direito democrático bele hetan defeitus irreparáveis iha futuro.

Pista seluk, Mari nunka valoriza esforços Governo nian desde AMP nian tempu to’o agora kona ba matéria negosiasaun explorasaun mina iha Tasi Timor no problema dada kadoras mai território Timor-Leste. Mari sempre subestima esforços ne’ebe Governo halo iha area ida ne’e. Karik nia (MA) hatene hela katak so nia mak bele halo prosesu negosiasaun ne’e la’o namdoras lais hanesan komboio alta velocidade, tanba ne’e Governo tenke uza nia ?

Apesar de tudo isto, haree ba resultado eleisaun, liu-liu eleisaun leijislativas ka parlamentar 2012 liu ba, fo energia foun ba partido Fretilin ho nian lideransa, hodi passa ba planu “B” iha estratejia politika. Katak so ho mudansa de atitude pessoal iha politika bele manan ka hetan konfiansa husi povu eleitores sira, hodi nune’e bele partido Fretilin bele kaer hikas ukun. Felizmente iha duni mudansa, mudansa ne’e ita nota iha diskusaun OGE 2013 iha generalidade durante loron tolu, konfirma katak iha mudansa de atitude politika, quer iha Mari Alkatiri nian intervenção quer intervenção bancada parlamentar ka intervenções husi deputados sira husi partido Fretilin, bele dehan construtivo. Ainda bem...

Aumenta tan ho deklarasaun husi SG partido Fretilin, atu defende Xanana to’o SG ne’e mate, ho mudansa retórica nune’e mos, embora seidauk hatudu iha pratika, maibe bele quebra ona duvidas balun kona ba se mak rende ba se, kestaun prinsipiu.

Haree no analiza didiak mos liafuan signifikantes hirak iha kraik kona ba relasaun maun boot Xanana ho Mari :

“Wainhira ha’u sei moris sei la iha ema ida maka selok Xanana, no wainhira Xanana sei moris sei la iha ida maka atu selok ha’u”.

Lia fuan hirak ne’e nakonu ho signifikadu ne’ebe klean, presiza analiza ne’ebe mos klean.

Iha era globalizasaun, politika iha nasaun demokratiku hotu-hotu iha mundu nunka iha opsaun pozisaun politica confrontativo (reaccionário) ka politica contra-corrente. Timor-Leste presiza mais politica dezenvolvimentu fíziku no mos dezenvolvimentu umanu (sosial) ne’ebe fleksivel, partidu ka lideransa partidu ne’ebe gosta halo politika konfrontativu nunka kaer ukun, tanba povu Timor presiza politiku ne’ebe halo politika hanesan arte ida, la’os konfrontativu nem radikalismu. Konfrontativu no radikalismu la pertense era dezenvolvimentu.

Husi Editor FH/VT

) “Radicalismo Cego Ba Pragmatismo Maquiavélico”

Manobra Marí nian ne halo ita lembra deit proverbio nebe dehan: "Se você não pode vencê-los, junte-se a eles".

Parece, periodo rua tutuir malu sem poder iha liman, tó ona altura para Marí ho nia inner-circle redesenha fali estrategia atu nuné Fretilin bele atraente fali ba eleitores sira que ho tempo nebe maka passa ba bebeik no desafios oi-oin nebe maka país enfrenta, prefere kolia liu sobre processo desenvolvimento do que grandeza do passado. Atu kolia sobre desenvolvimento ne'e, BGK partilha Plano Estrategico de Desenvolvimento nebe pelo menus fo esperança ba povo kona ba Timor iha tinan rua-nulu mai atu sai oin sá. Tamba ne se Fretilin lakoi muda-an hodi adapta ba realidade bele condena nia an ba irrelevancia iha contextu Timor nian agora nebe hot-hotu hakarak acelera lalais ba oin.

Marí nia declarasaun sira nebe nia halo indica mudança de atitude husi “radicalismo cego ba pragmatismo maquiavélico”. Se la consegue sobu husi liur, tenta tok tama ba bok husi laran. Partido sofre derota dala rua mas Mari la ses husi liderança hatudu katak nia hakarak Fretilin muda atitude mas ho nia hanesan figura central nafatin, liu-liu tan enquantu Xanana sidauk sai husi cena politika. Tudo, no universo de Fretilin gira a volta do Marí. To bainhira maka militantes no apoiantes Fretilin sira atura situasaun ida ne enqaunto haré partido declínio ba bebeik? So sira rasik maka bele responde.

Mas iha parte seluk, se tamba Marí maka votantes barak fila kotuk ba Fretilin, diak liu husik nia hela iha nebá kleur liu tan diak liu para bele fo vantagem ba Partido seluk.

Husi Editor FH/OD

) Já não era sem tempo!

Mari Alkatiri ninia ajenda pessoal no ambisaun ida mak projetu Mina iha Tasi Timor ka kaer kargu negosiasaun Mina-rai Tasi Timor nian (sani hikas fali Victor Tavares nia artigu ho titulo INTERESES NASIONAIS KA INTERESES PESSOAIS, MARI ALKATIRI NIAN PARTISIPASAUN IHA PROJETU GREATER SUN RISE - Klik hare artigu iha ne'e).

Hare took “kontratu politika” Fretilin nian ba eleitoris sira mk saída?, nunemos sira nia papel nudar Oposizaun nusa?, Konstrutivu ka “kartaun Mean”? OJE 2013 foin dadauk nee mak sira la losu ona “kartaun mean” maibe vota abstain.

Já não era sem tempo. Eleicoes Directas iha fulan Agosto 2011 Fretilin futu-metin Mari iha poder nudar SG-Fretilin. Xanana nia ukun (mandatu 2 ona) halo Mari cs no Fretilin mihis iha kbi’it, lian laek no sei sai frajilizadu tan ho incertezas iha futuru, hare ba aktual lideranças Lu-Mari no futuru lideranças (who? Jerasaun foun?).

Publiku atento no hare katak Fretilin lakon “neneik maibe bebeik” nia imagem indiscutível tamba forsa estreita ligasaun ho historia recente, Resistência. Tamba ne’e mak Simao Bareto iha nia entrevista ida dehan katak “enquanto Mari Alkatiri estiver à frente da Fretilin, esta força não ganhará a maioria absoluta. No fundo, quem está prejudicando a Fretilin é ele. No dia em que Alkatiri sair da Fretilin, o partido sairá beneficiado.”

Mari nia aproximasaun ba Xanana nee atu hadia hikas nia (MA) imagem rasik ho partido Fretilin. Hetan konfiansa hodi evita sai sujeitu kritika husi liderança foun iha futuro.

Husi Editor FH/AF

*Membrus no editores Forum Haksesuk
Antonio Ramos, Victor Tavares, Olivio Deus, Arlindo Fernandes

1 comentário:

  1. Mari Alkatiri vs Forum Haksesuk
    Mari no Arsenio hatan ba Forum Haksesuk

    - http://forum-haksesuk.blogspot.co.uk/2013/02/mari-alkatiri-vs-forum-haksesuk.html

    Forum-Haksesuk Responde!
    Forum Haksesuk firme nas suas conficcoes

    - http://forum-haksesuk.blogspot.co.uk/2013/02/forum-haksesuk-responde.html

    Forum Haksesuk Hatan
    Mari: “Mudança postura nudar dever historiku”

    - http://forum-haksesuk.blogspot.co.uk/2013/02/mari-mudanca-postura-nudar-dever.html

    ResponderEliminar

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.