VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20090308

Deklarasaun Politika CNRT konaba PR hili Ana Pessoa ba PJR


DEPUTADU BANKADA CNRT-NATALINO DOS SANTOS

Dili, 03 de Março 2009

Hori-kalan loron 2 fulan Marso 2009 iha estasaun Televisaun Timor Lorosae tuku 20.00, Sr Primeiro Ministro Kay Rala Xanana Gusmão, fo hatene katak Senhor Presidente da RDTL, Dr José Ramos-Horta deside ona atu nomeia, Dra Ana Pessoa Pinto, atu sai Prokuradora da Republika, troka Dr Longunhos Monteiro nebe assume ona kargo foun nudar komandante Polisia Nasional Timor-Lester (PNTL);

Baseia mos ba Princípio Separasaun de Poderes, no haktuir Konstituisaun da Repúblika, hau-ata, Deputado Natalino do Santos no Deputado seluk nebe assina Deklarasaun Politika ida ne’e, respeita SEXA Presidente da Republika nia kompetensia tuir Estatuto Ministério Publiku nian atu nomeia Prokurador ka Prokuradora da Republika, nasaun doben ida ne’e:

CIENTE katak, kompetensia esklusiva Presidente da Republika ne’e halao depois de rona tiha governo, i tanba ne’e maka SEXA Sr Primeiro Ministro ho laran luak mai hatoo iha TVTL. Maibe nudar representante povu iha parlamento, ami mos iha kompetensia atu hatoo ami nia hanoin:

Ami, nebe abaixo assinado iha DEKLARASAUN POLITIKA ida ne’e, lamenta tebes-tebes SEXA Presidente da Republika tanba buat hirak tuir mai ne’e:

1. Atu hili ema ida ba pozisaun Prokurador/a da Republika, para alem de kompetensia ka merito professional, SEXA Presidente de Republika tuir lolos rona mos komponente tomak ida sosiedade Timorense, inkluindo Deputados, Partidos Politikus, Sociedade Sivil, Confisoens Religiosas, liu-liu Igreija Katolika. Pozisaun nudar Prokurador Geral da Republika, pozisaun publiku ida nebe ema nebe iha integridade no independensia atu lori missaun ne’e ba oin maka bele prienche. Tanba ne’e maka kompetensia iha Presidente da Republika nia liman, no laos iha governo ka parlamento. Tanba ne’e, Dra Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit;

2. Akto SEXA Sr. Presidente da Republika nian ne’e mesmo ke legalmente asegurado iha Konstituisaun da Republika artigo 133 ponto 3, Sr Presidente da Republika la konsidera katak tuir artigo 133 ponto 4 katak “Prokurador-Geral da Republika mos tenki presta informasaun annual ba Parlamento Nasional”. Tanba ne’e, Sr Presidente da Republika tuir lolos tenki husu mos parlamento nia parecer iha kestaun ida ne’e;

3. Akto SEXA Sr Presidente da Republika ne mos, desenkoraja no hamate espirito servisu Prokurador Timor Oan nebe servisu no serve nasaun ne iha Ministério Publiku durante tina 8 nia laran. Tuir lolos, tuir regime de karreira, sira tenki iha oportunidade atu bele hetan kosiderasaun Sr Presidente da Republika nian. Indikasaun ne, ita bele dehan, laiha transparensia no laiha sinseriedade atu ajuda hamenus potensia konflito iha Timor laran;

4. Sr Presidente da Republika tuir lolos, tenki hare no tetu didiak katak Dra Ana Pessoa Pinto, ema nebe nia involvimento iha politika partidu opozisaun (FRETILIN) suli ona iha nia ran no isin. Tanba ne’e sei la servisu independentemente hosi influensia nia partido ho amigos sira nian. Nia sei la garante imparsialidade, tanba psikologikamente nia belit nafatin ba nia partido no sei serve deit interesse nia grupo ho kamaradas sira. Iha contexto ida ne’e RISKO boot tebes-tebes ba implementasaun lei no orden tuir principios estado demokratiku. Tanba ne’e, Dra Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit;

5. Dr. Ana Pessoa, ema ida ke poitikamente laos apartidario. Dra Ana Pessoa Pinto, membro komite central FRETILIN desde 1975, nebe komunga ideologia partido, no too ohin loron kontinua membro aktivo e membro komite central FRETILIN. Tanba ne’e, Dr Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit ;

6. Too horiseik Sr Presidente da Republika anunsia nomeasaun Dra Ana Pessoa Pinto nudar Prokuradora da Republika, nia ezerse hela nia funsaun nudar DEPUTADA iha parlamento nasional nudar Deputada Bankada FRETILIN, bankasa opozisaun. Ita la espera katak ema nune sei servisu lo-los tuir nia konsiensia maibe se moris iha influensia nia kamaradas sira nia sombra/ bayangan. Se fosse nia sai hosik pozisaun ida ne’e tempo suficiente ida, bele iha logika tanba sa nia bele ezerse funsaun didiak. Tanba ne’e, Dr Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit;

7. Oras ne’e dadaun, nia membro aktivo Komite Central da FRETILIN. Tanba ne’e, Dra Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit ;

8. Durante ezerse nia funsaun nudar membro bankada FRETILIN iha Parlamento Nasional Deputada Ana Pessoa Pinto, sempre vota-kontra hela deit governo nia programa ho plano orsamento geral annual, inkuindo programa nebe mai ho intensaun diak atu hadia povu nia moris. Ne hatudu katak nia la iha interesse atu hadia rai ida ne’e no hadia povu nia moris. Ida ne mos hatudo katak, Dra Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit ;

9. Dra Ana Pessoa Pinto, nia merito professional sei kestionavel hela tanba nia nunka servisu nudar prokuradora durante nia moris vinte quarto (24) anos iha Mosambike ka Portugal. Nia mos durante servisu iha Timor depois da independensia nunka servisu iha area Tribunal ka Prokuradoria nian. Tanba ne’e, Dr Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit ;


AMI MOS LAMENTA TANBA:

10. Publiku rekunhese katak Sr Presidente da Republika buka hela halo rekonsiliasaun nivel-a’as iha ita nia rain. Ami hatene katak ita-boot hakarak uza ita-boot nia kompetensia para involve ema opozisaun iha governo atu hatudo katak, iha assunto de karakter nasional no interesse komum, estado ida deit. Ami respeita opiniaun ida ne’e. Maibe ita-boot keta haluha katak, rekonsiliasaun nivel-a’as deit la too ba ezercisiu funsaun estado nian. Rekonhesimento tenki hetan aprovasaun hosi komponente hotu iha sosiedade Timor Leste nia laran. Mesmo ke tuir konstitusaun, kompetensia Sr Presidente da Republika nian ne los, Sr Presidente haluha atu KONSIDERA faktores sociais, politikus no culturais nebe sei fo impaktu ba servisu Dra Ana Pessoa Pinto nian. Karik nia la hetan aprovasaun publiku, ita bele garante katak nia sei la kontribui ba ezercisio nia funsaun ne’e ho didiak. Tanba ne’e, Dr Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit;

11. Publiku mos kunyese hatene katak Dra Ana Pesssoa Pinto ho ita-boo uluk moris hamutuk nudar PARTNER/ FEN – LAEN durante tempo da resistênsia. Ami respeita relasaun pessoal ho emosional nebe mak iha entre Sr Presidente da Republika ho Sra Ana Pessoa Pinto. Ami sei la kestiona assunto ida ne’e. Maibe publiku duvida i komessa mossu deskonfiansa tomak ba decizoens sira nune. Tanba ne’e, Dra Ana Pessoa Pinto labele tau-a’an nudar ema nebe imparsial, la-bias no la independente bainhira exerse nia funsaun nudar Prokuradora Geral da Republika, e sei servisu ba interesse nia partido ho interesse nia grupo deit ;

12. Ikus liu, ami espera katak, nomeasaun pessoal hosi Sr Presidente da Republika ba Dra Ana Pessoa Pinto atu sir Prokuradora Geral da Republika ne’e, keta halo sai deit nudar kompromisu politiko atu fo kadeira ba malu, nebe subar a’an iha slogan KONSENSU NASIONAL nia okos, maibe haluha tiha fali PRINCIPIO SAGRADO SOBERANIA NIAN, katak interesse povu, estado ho nasaun nian mak importante liu buat hotu iha vida nasaun nian, i laos interesse partidario, grupo, ka individual! Obrigado.

Autor: Natalino dos Santos

Bankada: CNRT/FM

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.