VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20070802

Membro CCF balun la simu Posisaun Sekjen Fretilin nian

www.osttimorkommitten.seDili, Forum-Haksesuk (FH). Iha dada lian ho RTP Sekjen Fretilin Mari Alkatiri haktuir katak “Se Prezidente Republika maka la bolu Fretilin harii IV Governo n hili PM foun ba tinan (2007/12), neduni Fretilin abandona Parlamento (RTP1,02/08/2007)”. Hatan ba Sekjen Fretilin ninia deklarasaun ne´e, membro CCF (Comitte Central Fretilin) balun iha Dili ba FH dehan “La simu deklarasaun Camarada (cdª.) Mari Alkatiri nian, atu lori Fretilin sai husi Parlamento Nasional (PN), konsidere hanesan emosional demais”. Haktuir tan membro CCF ne´e ba FH, ”Fretilin partido historika, laos partido Mari Alkatiri ka familia Alkatiri nian, neduni nia hakarak lori ba nebe´e tuir nia hakarak deit. Fretilin maka nudar fundador ba rai Timor hetan Independencia, Fretilin maka halo konstituisaun tuir Fretilin ninia versaun, tamba deit Prezidente Republika la bolu ba harii IV Governo Konstitucional no hili Mari Alkatiri ba PM (2007/12) neduni tenke abandona PN?”. Hatutan Membro CCF ne´e, ”deklarasaun no atitude Cdª. Mari Alkatiri nian ne´e hatudu hanesan labarik sira, kuando fahe pao ka rebusado la to´o neduni sai husi sala eskola nian tamba deit la simu ka lakohi”.

Iha eleisaun legislativa iha loron loron 30 fulan Junho, Fretilin maka manan ho 29% maibe la garante maioria iha parlamento, neduni atu Governa Fretilin hili halao koligasaun. Liu husi hakbesik ba Partido Politik hanesan PD, KOTA/PPT i UNDERTIM hodi forma koligasaun. Maibe esforsu ida ne´e la hetan resultadu tamba CNRT mos hamutuk ho PSD/ASDT ho PD harii AMP (Aliança Maioria Parlamentar). Tamba deit iha konfrontu husi parte rua (2), neduni PR nudar orgaun maximo estado nian bolu Fretilin, AMP no partido seluk hodi tau hanoin hamutuk hodi harii “Governo Inklusaun Nasional (GIN)”. Dalan ba GIN odamatan taka, tamba deit Fretilin ho AMP la iha entendimentu politika, tamba deit agenda Politika AMP nian la hanesan ho Fretilin. AMP hakarak harii Auditoriu Internasional ba kontas Governo no familia Governo nian iha tinan lima(5) nian laran, Mari Alkatiri ninia Governo; AMP hakarak loke fila fali arquivo ba kasu envolvimento Mari Alkatiri nian iha Krise Politika Militar (KPM); AMP la simu Lei Amnestia (LA) nebe´e PN nebe iha legislatura uluk Fretilin hatou no vota, hein deit PR promulga, ba AMP LA hodi protege deit autor moral i material konaba KPM nian. Pontus sira ne´e hotu maka kontribui ba lian sakat malu entre AMP ho Fretilin.

PR ninia proposta ba harii GIN la hetan dalan, neduni sei ba kumpri Konstituisaun RDTL. Mos PR lakohi «eleisaun anticipadas», neduni sei bolu AMP harii IV Governo Konstitucional no hili PM foun (2007/12).

2 comentários:

  1. Maluk Bereliku,

    Lider PD ida nebe mak lakohi La'Sama sai presidente PN? Lalika inventa buat ida la existe. Se maluk hatene lider sira ne, temi tok sira nia naran no sira koalia buat sira ne iha nebe? Ka sira nia lider mak ita boot, neduni sira ba halo keluhan ba ita boot? Karik iha, jornal hakerek boot hanesan Fretilin nian nebe han malu makaas. No diferensa opiniaun ne buat normal ida, parece ba maluk Bereliku nebe hanoin satu arah deit mak la normal karik.

    Maluk dehan membro parlamento hili ema politiku (La Sama) e la hili ema qualificado (Aniceto).
    Eksplika tok qualificado ne sa-ida? Qualificado tanba iha gelar ka tanba hatene serbisu? Hau hanoin ema kualifikadu ne tenki hare husi serbisu la'os hare husi gelar. Se sarjana ida halo buat la hun la dikin, se mak valoriza nian nudar ema kualifikadu. Xanana, Konis Santana ho sst, sira la iha gelar, maibe se mak dehan sira la iha kualidade. Se sira la iha kualidade karik, sira la sei lori Timor mai to'o iha ukun an. Klaru ema hotu kontribui maibe precisa ema sira nebe hatene dirige.


    Maluk dehan La Sama la hatene ingles ho Bahasa. Sr. Lu Olo kala koalia ingles ho Bahasa hanesan we suli. Lider PD ida nebe mak koalia ingles, portugues ho Bahasa hanesan we suli. Lider Pd ida nebe mak hakerek ho ain-fuan. Hau hanoin lider PD sira iha kapasidade rata-rata hanesan, neduni hau la fiar buat nebe malu Bereliku inventa ne. Hau nia companheiro Aniceto mos, se jujur de'it, nia la kolaia ingles ho portugues hanesan we suli. La Sama uluk estuda Sastra Indonesia, neduni nia estuda Lingua duni, Aniceto estuda Hukum, la estuda lingua. Ida ba maluk Bereliku hatene.

    So ema nebe nunka la'o hamutuk ho La Sama ho Aniceto mak kala la conhece sira rua nia kelebihan ho kelemahan. Hau conhece sira diak tanba ami la'o hamutuk iha terus laran, terus hamutuk. Se Aniceto manan premio Magsasay husi Filipina, La Sama mos manan premio Reebok Human Rights husi Amerika.

    Sei iha buat barak tan ita bele halo komparasaun, maibe hodi halo sa-ida? Ema tekniku ida belum tentu sai politiku ida diak, no ema politiku ida mos belum tentu sai ema tekniku diak. Jabatan presidente Parlamento ne jabatan politik, neduni precisa ema politik duni. Karik la'os ida ne, entao Lu Olo mos uluk labele, tanba Lu Olo ninia conhecimento tecnico mos ita la hatene. Lu Olo foin estuda iha fakultas Hukum FUP ninian. Foin semester I ba II, tanba deit mos politik mak Lu Olo bele tama langsung universidade. Karik la'os ida ne, hau la hatene Lu Olo bele tama ka lae, tanba hau la hatene se Lu olo hasai liceu ou lae.
    Se maluk Bereliku nia hakarak ema tenki iha gelar boot mak bele sai presidente Parlamento, entaun Aniceto mos la hatene tanba nia S1, enquanto iha Timor oan S2 barak tebes. No S3 mos barak. Karik nune, sira hotu nebe iha Parlamento tenki hili Lucas da Costa, tanba nia mak hasai S3. Ou la'os nian entaun tenki ba lori S3 sira hanesan Deonisio Babo, Aurelio Guterres, Benjamim Corte Real, Joao Cancio, Edmundo Viegas, Joao Saldanha, Francisco Guterres, padre Filomeno Jacob ho padre Joao Inocencio mak mai ukun, tanba sira ne mak iha S3. Karik maluk Bereliku mos S3 hotu, entaun bele tama hotu ba kategoria ida ne. Maibe atu sai boot, imi precisa konvence lai povo ho imi nia matenek, se lae povo hili nafatin deit ema sira gelar la iha hanesan La'Sama, Xanana, Lu Olo tanba sira koalia povo fiar sira.

    Dala ruma ema hanoin katak ema nebe iha gelar otomatis ema matenek no qualificado. Karik nune duni, maluk bereliku nian "Maromak" Alkatiri, la sei insulta sarjana sira hasai iha Indonesia ho sarjana supermie, tanba nia halo generalizasaun ida. Ba hau buat ida matenek ne relativo la halimar, se mak estuda no le barak, moris iha ambiente ema akademiku nian leet ou iha eksperiencia barak, sira ne mak matenek. Tanba mos ida ne mak hau nunka fiar ema hasai curso iha Coimbra, ka iha Harvard ka iha Oxfor ka iha Mondlane hothoptu mesak matenek ho qualificado deit. Klaru ke iha balu, maibe nem hothotu. Hanesan mos maluk sira nebe hasai iha Indonesia, nem hothotu supermie hanesan Alkatiri dehan, maibe iha balu mos makaas. Se la makaas, usa Rui Maria, Arcanjo, Alcino, Odete, Ovidio ho sst iha Governo Fretilin hodi halo sa-ida?

    Hare de'it hau nia kolega Arsenio Bano. Nia la iha gelar, maibe se mak la reconhece ninia qualidade ho ninia serbisu? Nusa mak Arsenio ida la iha gelar bele halo serbisu diak liu fali Ministerio barabarak nebe dirige husi ema S1 ho S2 sira? Nusa mak foti Arsenio ida la iha gelar ba vice-presidente Fretilin enquanto iha Fretilin laran iha ema S1, S2, ho S3 barak tebes? Ne para atu eksplika deit ba maluk Bereliku katak gelar la'os jaminan sai ema kualifikado. Tuir teoria nia bele dehan kualifikadu tanba iha serfikat S sira ne nian, maibe hare husi pratika tenki uji ho serbisu.

    Xanana iha ninia partido La Sama mos iha ninia partido. La Sama ba hakruk fali ba Xanana halo sa-ida. Se nia hakarak hakruk karik, nia taka tiha ninia partido ona hodi ba hamutuk ho Xanana deit. Ema hotu hanoin La Sama nia partido sei mate tanba Xanana loke CNRT. Maibe prova tiha ona, unico partido nebe iha resultado diak liu iha eleisaun liu ba mak La Sama nia partido. Ninia partido la mate, maibe votos sae makaas liu tan kompara ho eleisaun 2000 ninian. Ate PSD ho ASDT hamutuk mos ninia resultado ladun sae makaas. Se sira rua ne la halai hamutuk, sira nia resultado hanesan nafatin ida uluk 2000 nian. Tanba ne hau hanoin maluk Bereliku kanta sedu tebes.

    Sr. Lu Olo mak hakruk ba Alkatiri tanba sira rua partido ida deit. So maluk Bereliku aban bainrua halo partido ba mak, ba hakruk fali ba partido seluk nian boot. Tanba deit La Sama nia partido halo koligasaun ho CNRT, maluk hola konkluzaun katak La Sama hakruk ba Xanana, entaun maluk hanoin sala ona. Tanba maluk nia hakarak PD labele halo koligasaun ho CNRT mak foin dehan la hakruk. Karik nia halo koligasaun ho Fretilin, sa-ida mak maluk sei dehan? Hakruk ba Alkatiri ka fila kotuk ba malu. Maluk aban bainrua halo nia partido depois halo koligasaun ruma, depois maluk passa vida lorloron trata aat koligasaun ne, parece ida ne mak maluk Bereliku hakarak.

    Iha politika ema dehan tenki iha buat hirak ne: negosiasaun, bargaining power, kompetisaun ho kooperasaun. Kooperasaun la signifika hakruk. Fretilin gagal halo negosiasaun no ladun iha bargaining power, tanba ne partido opozisaun barak lakohi halo koligasaun ho nian. Ne mos demokrasia maluk Bereliku.

    La Sama fali ka Xanana, ka Ramos Horta, ka Alkatiri ou Lu Olo, halo la los hau sei kritika. Maluk Bereliku nian seidauk hare La Sama nia sala, agora mosu mai hatun ema, insulta ema depois lori fali naran lider PD nian balu. dehan ema lanuten, hodibainhira mak maluk hare La Sama toba iha dalan tanba Lanu? Alkatiri ida ninia religiaun bandu labele hemo tua mos nia kuando iha liur, kaer hela de'it sccotsh iha liman. Barukten, horibainhira mak La Sama la kumpri ninia responsabilidade nudar presidente partido nian neduni dehan nia baruk ten? Se La Sama ema ida beik ten hanesan maluk Bereliku hanoin ne karik, nusa mak iha kongresu PD nian la hili ema S1, S2, ho S3 nebe barabarak iha OPD nebe? Ba maluk kala ema sira S1,S2, ho S3 sira kala mesak beik deit no matenek mak sira iha Fretilin. Los ka lae maluk Bereliku? Maluk Bereliku mos kala tama hotu iha grupo ida matenek ne, tanba ne mosu mai dehan ema seluk koalia lian rai seluk nian la hatene, la iha kapasidade ho sst.

    Politika ida hanesan ne ladun los maluk Bereliku. Lori ema seluk nia naran hodi insulta ema. Ne la responsavel. Nee maluk bele kanta makaas ho lian furak to'o iha nebe la sei manan simpatia ruma. Se maluk iha responsabilidade duni, temi sai maluk nia identidade ho lolos no temi mos lider PD sira koalia buat hirak ne hodi buka hatene sira koalia duni ou ita boot mak naran inventa de'it. Maluk haluha tiha lei difamasaun nebe Fretilin rasik mak aprova? Buat ida maluk halo ne difamasaun. Maluk hatene halo difamasaun ba figura publika sira ninia konsekuensia ne sa-ida?

    Hau fiar 100% maluk Bereliku lakohi enfrenta Tribunal, tanba ne la sei mosu mai ou ba hasoru La Sama hodi dehan matan ba matan katak hau mak dehan O Lanu Ten ho sst.

    Facil tebes tolok ema, insulta ema husi nakukun laran, maibe kuandu hamrik iha naroman, la brani. Ne biasa ona ba ema sira la iha responsabilidade. Hau foti chapeu ba hau nia belun boot Mateus Goncalves nia kritika katak forum ida ne agora nakonun ho odio ho vingansa, nakonun ho halo atakes pessoais ho insultos.

    Se hakarak debate la'o diak nafatin, la precisa ba insulta ema, maibe apresenta argumentos nebe racional hodi bele konvence ema. Tanba ho ameasa, insulta no atakes pessoais la sei konvense ema ruma. La iha kuda ida mak halai mai ita kuandu ita lori fatuk tuda hasoru nian.

    Hakoak boot ba maluk Bereliku

    Teodoro
    fonte ka sumber:renetil@yahoogroups.com

    ResponderEliminar
  2. Maluk Bereliku Ailaran,

    Manu Bereliku nia lian ne halus maskinia moris iha ai-laran. Maluk ninia lian ne nakonun ho odio ba La'Sama, tanba ne mosu mai halo insulto ho ataques pessoais. Hau hanoin La'Sama koalia portugues diak liu ita boot karik, nune mos ninia bahasa Indonesia. Keta ingles mos diak liu ita boot karik?

    Bele defende Alkatiri, maibe tenki ho razaun la'os ho insulto ho ataques pessoais oan sira ne. Hau kumprende maluk nia ran manas tanba kandidato Fretilin lakon, maibe ne demokrasia.

    Hakoak boot

    Teo

    fonte ka sumber:renetil@yahoogroups.com

    ResponderEliminar

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.