VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20110301

Tribunal adia Julgamentu ba kasu VPM Jose Luis Guterres no kontinua kaer knar nudar VPM

Dili. Forum Haksesuk (FH). Tribunal Distrital Dili (TDD) adia fali julgamentu ba kasu Vice PM Jose Luis Guterres (JLG) tamba arguidu nudar detentor ba kargu Publiku ka VPM seidauk hetan suspensaun husi Parlamentu Nasional (PN) no mos suspensaun husi Governu rasik. Argumenta tan Juize Prezidente Joao Ribeiro, tuir Lei TDD labele julga arguido Jose Luis Guterres tamba nia detentor ba kargu nudar VPM. Tamba iha fulan Novembru informa ona ba Primeiru Ministru (PM) no iha fulan fevereiru husu ona ba PN atu exerce knar konstitucional tuir Konstituisaun RDTL iha ninia artigu 113 konaba suspensaun ba membrus governu ne'ebe hetan pena tinan rua ba leten.

Ba Porkurador, Aderito Tilman, "konkorda atu adia julgamentu atu hein to'o arguido hetan suspensaun husi orgaun soberania sira". Tenik Aderito Tilman, "karta ne'ebe PM hasai iha loron 28 fulan Fevereiro 2011, konaba exerce funsaun provisoria nudar PM interinu, ne'ebe suspende ba VPM hodi ba hatan iha Tribunal no passa ba Ministra Financas, Emilia Pires".

Husi parte Defesa, Sergio Hornai haktuir katak, "ami nia kliente sempre kolabora ho justisa desde hahu procesu to'o presente data". Haktuir tan Sergio Hornai, "ami nia kliente la gosta atu goza imunidade no disponivel atu mai kolabora no marka ninia presensa iha Tribunal, hodi buka justisa lolos", dehan Sergio Hornei, Presidente ba Defensoria Publika Timor-Leste.

Sergio Hornai mos, lembra fila fali ba Tribunal Distrital Dili katak, "parte sira nia hatama ona Rekursus ba decisaun primeira instansia dala rua ona ba Tribunal Rekursus. Ba dala uluk iha loron 09 fulan Dezembro tinan 2010 no ba dala ikus iha loron 25 fulan Fevereiru tinan 2011, maibe to'o oras ne'e seidauk hetan resposta husi Tribunal Rekursus", dehan tan Sergio Hornai.

Hatan ba kestaun sira husi Defesa, Juize Presidente Joao Ribeiro katak, "rekursus bele responde iha parte final ba proceso, wainhira julgamentu no hatun pena, hatama rekursus hafoin responde".

Ba adia julgamentu, tuir Juize Joao Ribeiro, "hein katak orgaun soberania, liliu Parlamentu Nasional exerce ninia knar konstitucional hodi suspende VPM Jose Luis Guterres tuir konstituisaun RDTL iha ninia artigu 113".

Tuir artigo 84 husi Kodiku Penal (KP), konaba suspensaun, "suspensaun ne'e pena asesoria ka tambahan", neduni arguidu bele exerce funsaun no suspende hodi ba hatan iha Tribunal deit, desde ke arguidu kolabora ho justisa.

Tuir parecer juridiku-konstitucional ne'ebe maka hato husi Prof. Jorge Bacelar Gouveia, Professor Direito Constitucional, husi Universidade Nova Lisboa no Universidade Autonoma Lisboa, wainhira hatan ba pedido husi Presidente Parlamentu Nacional Fernando Lasama de Araujo konaba kasu Vice PM Jose Luis Guterres nian.

Parecer husi Prof. Jorge Bacelar Gouveia, ho titulu, "A Suspencao de Funcao dos Membros do Governo criminalmente acusados na Constituicao da Republica Democratica de Timor-Leste (09/12/2010), ne'ebe FH hetan acesu iha ninia konklusaun lina c) katak," Simplesmente, acontece que o processo penal timorense, ao nao consagrar com autonomia a instrucao, tal como ela foi desenhada no Direito Processo Penal Portugues, poe em causa a possbilidade de se cumprir aquela exigencia constitucional, nem sequer sendo possivel deslindar uma solucao alternativa durante o percurso da fase final do julgamento, tudo isso resultando na necessidade de a acusacao definitiva acabar por ter de coincidir com o fim do julgamento (Parecer Direito, Prof. Jorge Bacelar Gouveia, Lisboa, 09/12/2010)".

Parlamento Nacional, liliu husi bankada AMP (Alianca Maioria Parlamentares ), halao surumutuk urgente iha fatin Presidente PN Fernando Lasama de Araujo ninia knar fatin, ho presensa husi Sekretaria Estado Konseilu Ministru (SEKM) Agio Pereira no advogados defesa analisa ba kasu ne'e.

Tuir fonte FH iha AMP katak, "tamba kasu ne'e iha unsur politika barak liu, hanesan tendencia ba presegisaun politika, neduni AMP ninia posisaun fo deit suspende ba VPM Jose Luis Guterres ba hatan wainhira ajenda husi Tribunal ba julgametu, maibe kontinua exerce ninia funsaun ka knar". Husi AMP balun mos haktuir katak, "kasu ne'e politiza demais tamba tuir lolos PM iha II Governu Konstitucional no MNE iha III Governu Konstitucional mos tenke hatama mos ba procesu,tamba ne'e maka sira nia hare politiza demais kasu Jose Luis Guterres.

Tuir Deputadu Natalino dos Santos, husi bankada CNRT, liu husi deklarasaun iha Parlamentu Nacional iha loron terca-feira (01/03/2011) katak "Kasu José Luis Guterres (JLG), ninia procesu rasik Sra. PJR nudar MP halao sala ninia knar tamba halao fali manobra politika hodi naran justisa, liu husi:

1. Abuzu ba poder

Tuir knar Ministeriu Publiku (MP) maka konduz procesu investigasaun to´o deduz akuzasaun. Procesu haruka ba Tribunal tuir Kodiku Procesu Penal (KPP) Timor-Leste nian, iha ninia artigu 239, knar tomak ba avalia kasu iha meritu no argumentus fundada ka infundade, juizo procesu maka hola decisaun ikus. Kasu iha meritu no fundada hafoin notifika ba arguidus sira. Kasu ne´e membrus governu nain rua (2) VPM JLG no ZAC MNE, hasai sira nia imunidade tuir Konstituisaun RDTL iha artigu 113º.

2. Fraude hasoru PM

Liu husi karta ne´ebe maka Dra. Ana Pessoa Pinto haruka ba Xefi Governu, ho intensaun tentativa fraude hasoru PM Kay Rala Xanana Gusmão. Aproveita ambiente politika ne´ebe maka Governu AMP infrenta, buka atu kria “«Chaos»” ba governasaun ne´ebe lidera husi PM Kay Rala Xanana Gusmão.

3. Fahe Akuzasaun MP nia iha Komisaun A Parlamentu Nasional (PN)

Dra. Ana Pessoa Pinto, nudar PJR, kunfundi ninia servisu fatin uluk nudar Deputada iha Parlamentu Nasional (PN) no servisu fatin oras ne´e dadaun kaer knar nudar Prokuradora Jeral Republika (PJR), hodi fahe Akuzasaun Ministeriu Publiku (MP) nian ba Prezidente Komisaun A, Dra. Fernanda Borges.

Aktu ida ne´e hatudu momos katak Dra. Ana Pessoa Pinto uja justisa hodi atinji ba objektivu politiku maka joga adversarius politikus sira, hahu dadaun ona ho VPM JLG no MNE ZAC. Se maka sei atinji tan? At liu tan Ana Pessoa abuza poder tamba le'e lista membru governu, funcionarius, direktores maibe PJR akusa iha PN media nasional publika, mas iha lista ne’e Ana Pessoa Pinto nia naran la iha. Sa diferensa entre Ana Pessoa ho Timor oan sira seluk, nia naran la tama lista ne’ebe Ana Pessoa le'e iha Parlamentu Nasional!

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.