VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20060711

Esquadrão da Morte de Alkatiri (3)

1. Harii fila fali Unidade nacional Timor nian

Krise politika nebe maka afekta Timor oras ne, justifika duni katak Lorosae kontra Loromono? Ka issu ne mosu tamba agenda no ambisaun politika elites balun nian?

Fakto maka ne, iha manifestasaun nebe FNJP (Frente Nacional Justiça e Paz) maka promove ne lori emar barak husi distritu sira husi Loromono, maibe hare iha estrutura FNJP ne vice-koordenador maka Marito Reis, husi Bukoli, Baukau, hatudu katak laos ona Lorosae kontra Loromono, maibe iha kontra politika nebe maka Governo Alkatiri nian, liliu ninia atuasaun iha krise nebe maka afekta ba Timor iha fulan hirak ne nia laran.

Manifestasaun apoio Alkatiri husi distrito sira Lorosae: Baukau, Lospalos, Viqueque (Ossu), mobiliza halo manifestasaun hodi husu ba Prezidente Republika «reconsidere» ba ninia decisaun hodi demite Eis-PM Mari Alkatiri. Massa barak maka husi distritu sira nebe temi iha leten ne,maibe iha ne iha mos sira nebe maka mobiliza massa maka Sekjen Adjunto, José Reis (Marito Reis, vice-koordenador FNJP nia alin), hodi apoio Mari Alkatiri nebe husi Sub-Distrito Bazartete, Distrito Liquisa. Neduni hare lolos la iha buat ida Lorosae maka kontra Loromono, maibe kontra politika Mari Alkatiri nian no pro-Mari Alkatiri ninia politika.

Apoiante Mari Alkatiri/Lu´Olo nian hakarak hatudu ba opiniaun publika katak ”Mari Alkatiri ne vitima iha krise politika Militar nebe afekta ba Rai Timor”. Buka oinsa maka minimiza «Esquadrão da Morte de Alkatiri» nebe tuir komandante Rai Los katak ”Eis-Ministro do Interior Rogerio Lobato hetan orientasaun husi eis-PM Mari Alkatiri hodi harii grupos armados sira ne”. Rogerio Lobato, iha deklarasaun ba media ka pers konfirma katak fahe duni kilat ba grupos Railos nian (Público, 30/06). Iha ne manifestasaun pro-Alkatiri utiliza teknika Marketing Politika «Spin Doctor», terminologia Aglo-Saxonica katak” Buka minimiza faktor negativos konaba ema ida ninia figura”. Transforma Eis-PM Mari Alkatiri nudar «Vitima iha krise politika ne». Lian nebe maka Timor LoroSae (Leste) hasoru iha biban badak, kala iha tinan sanulu (10) nia laran maka ne: Oinsa maka harii fali unidade nacional, identidade nacional nebe ita harii ona maibe monu latan ba rai tamba krise ida ne. Krise ne ninia lia hun no abut maka jogos politika, hahu husi Governo eis-PM Mari Alkatiri nian. Neduni atu hametin liu tan ka hamoris fila fali konceitu estado-nasaun nian liu husi tesi no koalia ita nia lian husi ita nia knua, liu husi feto san no uma ne. Tamba emar Timor LoroSae (Leste) hodi rai moris kedan ita iha lisan maka feto san no umane, la iha funu ida maka mosu tamba feto san no umane, hare deit Timor oan husi Loromono ba hola feto iha Lorosae.

2. Oinsa maka harii fila fali PNTL no F-FDTL?

Governo Mari Alkatiri destrui ona Instituisaun Estado nian rua (PNTL ho F-FDTL). Oinsa maka harii fila fali hodi manan fila fali emar Timor tomak nia laran?

Tuir Jornalista Max Stahl (Jornalista Ingles nebe filma Massacre Santa Cruz iha tinan 1991) iha ninia deklarasaun ba Diário de Noticias (DN) katak ”dificil witoan atu harii fila fali «Força Segurança ka Policia» no «Força da Defesa» tamba populasaun deskonfia, tamba sei hare ba nia mai husi nebe (DN, 01/06/2006)”.

Prezidente Xanana Gusmao, iha ninia diskursu ba Nasaun iha loron (22/06) dehan katak ”PNTL ho F-FDTL naran foer ona,maibe nia sei lori sira ba monu ain ba povo (Diskursu Pres. Xanana, 22/06)”. Xanana ninia hanoin ne,hatudu ona katak oinsa maka rekonstroe fila fali Instituisaun Estado nian hanesan PNTL ho F-FDTL nebe destroe iha krise ne nia laran. Konstroe fali paradigma foun ida konaba konceitu «defesa» no «segurança» nasional, tamba ho krise ne hatudu katak Paradigma sira nebe maka Komunidade Internacional aplika iha Timor maka «faila». Hahu husi King College (KC), nebe halo estudo «konaba hari instituisaun defesa iha Timor», husi sira nia estuda maka fo rekomendasaun ba ONU ka PBB hodi harii F-FDTL nudar «exercito» ka Angkatan Bersenjata Timor Leste nian, ninia nukleo duro F-FDTL rekrut husi Falentil. Se paradigma King College nian faila ona, buka hamosu fali paradigma foun konaba «Defesa e Segurança».Lian litik foun mosu maka ne: Timor ne precisa iha «Forças Armadas?», ka konstroe paradigma foun konaba konceito «Defesa e Segurança» nebe ho base deit ba harii «Forças Segurança?».

3. Justisa ba sira nebe maka envolve iha «krimi» inkluindo eis-PM Mari Alkatiri

Mari Alkatiri tenke ba hatan iha Tribunal, husi faktus sira nebe maka imprensa foti ona ne, nia ba hatan duni iha Tribunal nudar aktor moral i material, ka nia la iha kanuru tohar ida ho «Esquadrão da Morte de Alkatiri».

Ida; Mari Alkatiri nudar aktor moral konaba EMA (esquadrão da Morte da Alkatiri), tamba nia nudar Cefe Governo no Sekjen Fretilin, direkta ka inderektamente hatene saida maka Rogerio Lobato fo ordem hodi harii «EMA». Sekjen Fretilin Mari Alkatiri no vice-Prezidente Rogerio Lobato konfirma katak iha surumutuk ho Komandante Railos, Mari Alkatiri dehan “Hasoru Malu ho Railos nudar Sekjen Fretilin ho militante partido nian (Público, 9/06 i 30/06) no Tuir Rogerio Lobato mos konfirma katak fahe duni kilat ba grupo Railos tamba konsidere hanesan serviço secreto PNTL nian (idem). Iha Xanana ninia diskursu ba Nasaun kestiona katak “Tansaida maka Rogerio Lobato, eis-Ministro do Interior, demite husi Ministro maibe promove ba kaer kargo nudar vice-Presidente Partido Fretilin (haknauk husi Diskursu Pres. Xanana, 22/06/2006)”. Iha reportagem nebe maka TV ABC fo oinsa maka konfirma ba ligasaun Triangulo ne, tamba iha reportagem Railos koalia ho Rogerio no Rogerio promete dere kedan ba Mari Alkatiri, programa TV ABC nian oras ne iha gravasaun CD nebe fan iha Dili 5$ sosa ida no to´o ona Portugal, tuir mai cita dada lia Railos ho Rogerio Lobato (...): Railos: Camarada Rogerio Lobato, ami hetan ataka husi F-FDTL petisaun sira, Railos nia emar sira tiru kilat tarutu. Rogerio Lobato: Mantem deit imi nia posisaun; hatan tan Railos: Camarada Mari hatene ka lae? Hatan Rogerio Lobato: Hau dere ba camarada Mari Alkatiri agora (hare fali CD nebe cirkula iha Dili).

Bele mos kestiona relasaun Triangulo: Mari Alkatiri-Rogerio Lobato-Railos. Se hanesan ne Ministeriu Publika (MP) buka investiga iha ka la iha suspeitu participasaun kriminal Mari Alkatiri nian.

Rua; Mari Alkatiri nudar aktor material, tamba deklarasaun komandante Railos nian katak “Nia hasouru malu ho Mari Alkatiri”. Sira nain rua hasoru malu, koalia saida deit? Neduni buka iha explikasaun iha Tribunal no ba Ministerio Publiku. Mos Komandante Railos iha ninia deklarasaun balun katak “Nia ho nia grupo só entrega kilat waihira Mari Alkatiri ba iha Tribunal (Publico, 20/06)”. Ikus mai Mari Alkatiri sira hari fali grupo ida ho ninia lider maka Abilio Mesquita, husi PNTL, objectivo grupo ne oinsa maka ba elimina tiha «Grupo Railos nian», to´o ikus grupo Abilio nian Força Internacional sira prende no kilat lori hotu ba entrega ba Prezidente iha ninia uma Balibar no Abilio Mesquita kaer dador kedan.***

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.